24 december 2018, Kerstnacht
Beste mensen,
Hij brandt weer! Bij het welkom had ik het al even over de torenspits van de Laurentiuskerk. Het groene kruis brandt weer sinds 8 november. In deze donkere dagen vind ik het grappig om te ontdekken vanuit hoeveel verschillende hoeken en gaten in de stad dit kruis te zien is. Ik snap nu waarom deze torenspits ‘het baken van Weesp’ wordt genoemd.
Voor veel inwoners van Weesp was het een belangrijk of zelfs emotioneel moment toen de torenspits werd teruggeplaatst. Niet alleen omdat een kerk zonder spits een raar gezicht is, zelfs als die niet meer als kerk dienst doet. Vooral om de emotionele en de symbolische betekenis van het groen oplichtende kruis. ‘Bijna thuis’ voelen velen als ze hem zien.
Dat het licht weer ging schijnen deed écht wat met mensen. De boodschap rondom de toren hing er dan ook niet voor niets: ‘het kan nooit zo donker worden, of het wordt weer licht.’ Het zijn woorden die 2 jaar lang de hoop van menig Weesper verwoordden.
Het is een boodschap die past bij deze avond en die ons verbindt met de tekst die we uit Jesaja hebben gelezen: ‘Het volk dat ronddwaalt in het donker ziet een helder licht. Over hen die wonen in een land voor duisternis gaat een stralend licht op’.
Aan de ene kant zijn dit maar woorden, zoals die torenspits feitelijk maar een torenspits is. Niets meer en niets minder. Aan de andere kant staan die woorden voor zoveel meer. Vooral door wat ze met mensen doen en het gevoel van hoop en verwachting dat ze oproepen.
Die hoop is geen objectief en meetbaar gegeven Toch voelen we allemaal de kracht ervan. Hoe hoop je op gang kan helpen en kan houden, juist als het rationeel gezien niet logisch is.
De verwachting die Jesaja voedt met zijn woorden is dat er een tijd komt dat de verhoudingen in de wereld radicaal anders zullen zijn. De machtsmiddelen van tirannen, het juk dat ze mensen opleggen en de zweep die ze over de ruggen van weerloze mensen halen, die machtsmiddelen zullen in stukken gebroken op de grond liggen. De dreunende laarzen en van bloed doordrenkte mantels worden tot as. Ze zijn niet meer.
Eerlijk gezegd wilden we deze woorden in eerste instantie weglaten. We vonden ze niet zo goed passen bij de sfeer van een kerstnachtdienst. Maar ik ben ontzettend blij dat we dit niet gedaan hebben. Het zijn juist deze beelden, die in al hun scherpte en met het ongemak dat ze oproepen, laten voelen hoe actueel en veelzeggend Jesaja’s woorden zijn. Er staat hier ook u, voor jou en voor mij iets op het spel.
Die machtsmiddelen zijn er nog steeds en worden nog steeds misbruikt. Wat betekent bijvoorbeeld vrede zonder einde als je leeft in een wereld waar de angst voor de ander steeds groter wordt? Angst omdat je niet meer zeker weet dat die ander het goede met je voor heeft. Wat betekent recht, voor al die kinderen die hier in Nederland opgroeien en dreigen uitgezet te worden naar een land dat ze niet kennen. Wat is gerechtigheid als er gepraat wordt over het klimaat? Wat is dan het goede om te doen voor ons, maar vooral die mensen die de gevolgen van de klimaatverandering nu al voelen?
Tegenover al deze grote vragen of beter nog te midden van alle onzekerheid, al het geweld en alle duisternis in deze wereld staat een kind. Geboren ergens achteraf, omdat hij en zijn ouders nergens welkom waren. Een kind, ogenschijnlijk klein, kwetsbaar en zonder macht, maar op een andere manier had die nieuwe tijd niet kunnen beginnen.
Juist omdat Jezus alles was én is wat wij niet verwachten van machthebbers en leiders, dáárom is hij een baken van licht in deze wereld. Hij was er voor de mensen die niet gezien en niet gehoord werden. Hij was een charismatisch leider die massa’s op de been kreeg. Toch koos hij ervoor om als een slaaf de voeten van zijn leerlingen te wassen en te sterven aan een kruis.
Door zó anders te zijn is Jezus belichaming geworden van de hoop dat het mogelijk is om anders met macht en recht om te gaan. Dat het gebruikt kan worden om mensen tot bloei te laten komen. Daarmee is hij als Gods Licht in deze wereld aanwezig.
Tegelijk is hij een baken: een oriëntatiepunt om onze koers mee te bepalen. Zoals het groene kruis iedere Weesper naar huis roept, zo roept Jezus, als baken van licht, ons op om onze levenskoers op hem af te stemmen. Door net als Jezus onze macht, die we allemaal hebben, niet te misbruiken, maar te gebruiken om anderen tot hun recht te laten komen en op te laten bloeien.
Dan zijn wij net als dit kaarsje. Een baken van licht in een donkere omgeving. Klein en ogenschijnlijk heel kwetsbaar. Maar wat een verschil kan één, klein lichtje maken! Zoals vele kleine kaarsjes deze nacht dit kerkgebouw verlichten, zo kunnen wij met elkaar kunnen als kleine lichtjes de wereld laten stralen. Al is het maar voor even.
Amen
