24 december 2020, kerstavond
Gemeente van Jezus, lieve mensen,
En het geschiedde in de tijd van het coronavirus dat er een bevel uitging vanwege minister president Mark Rutte vanuit zijn torentje te Den Haag, dat iedereen thuis moest blijven. Deze eerste harde lockdown vond plaats ten tijde van het ministerschap van Hugo de Jonge. Iedereen bleef thuis om daar in kleine kring het kerstfeest te vieren.
Zo zou het kerstevangelie anno 2020 kunnen beginnen.
Zoals het bevel van keizer Augustus het leven van de mensen in zijn tijd op de kop zette, zo is ook ons leven het afgelopen jaar meerdere keren op zijn kop gezet. Al zijn onze thuissituaties voor een ieder van ons anders, we voelen allemaal de consequenties van een jaar waarin bijna niets normaal was en is. Het coronavirus overkwam ons en we hebben geen andere keuze dan om te leren gaan met alle gevolgen die het heeft. De ene keer gaat dat beter dan de andere keer, in ieder geval bij mij zelf.
Terwijl we daar even bij stil staan, lezen we vanavond een verhaal waarin alle hoofdpersonen iets vergelijkbaars lijkt te overkomen. Dat de zaken anders gaan dan anders lijkt in het kerstverhaal eerder regel te zijn dan uitzondering.
Neem bijvoorbeeld Maria, een jonge vrouw die op het punt staat te trouwen. Dan opeens krijgt ze te horen dat zij is uitgekozen om moeder te worden van Gods Zoon. Een boodschap die haar leven op zijn kop zet. Wat zal haar omgeving er wel niet van denken dat ze zwanger is terwijl ze nog niet eens met Jozef getrouwd is? Wat zal Jozef zelf ervan denken? Toch vindt ze ergens de moed om te zeggen: ‘God wil ik dienen, laat dit maar op mij afkomen.’
En dan de bevalling. Ze zal thuis alles klaar hebben gehad voor de komst van haar kindje en dan moet ze op reis! Ver weg van haar moeder en haar vriendinnen die haar ondersteund zouden hebben, bevalt ze van haar zoon. Ergens achteraf in een schuurtje, omdat er nergens anders plek voor haar en Jozef was.
En dan de bevalling. Ze zal thuis alles klaar hebben gehad voor de komst van haar kindje en dan moet ze op reis! Ver weg van haar moeder en haar vriendinnen die haar ondersteund zouden hebben, bevalt ze van haar zoon. Ergens achteraf in een schuurtje, omdat er nergens anders plek voor haar en Jozef was.
Wat een veerkracht zullen Maria én Jozef gehad hebben. Niet dat ze veel keuze hadden, want een geboorte laat zich niet tegenhouden, maar ze doen het toch maar. De Zwitserse kunstenares Corinne von Aesch weet dit treffend te verbeelden in haar schilderij Nativité.
Midden in een wereld die op zijn kop staat door een bevel van hogerhand, in omstandigheden die verre van ideaal zijn wordt dus Maria’s zoon geboren. Het woord ‘anders’ is net zo goed op hem en zijn leven van toepassing, want laten we eens horen wat de engelen over hem zeggen: ‘in de stad van David is jullie redder geboren. Hij is de Messias, de Heer!’ Als je dat hoort, denk je toch niet aan een kleine baby in een voerbak? Hoe kan zoiets kleins en teers als een nieuw leven nu deze grote woorden dragen?
Daarin schuilt juist het verrassende van de goede boodschap van Kerst. Gods nieuwe begin is zo klein en kwetsbaar dat je het bijna over het hoofd zou zien. God blijft niet op afstand, maar Hij komt ongekend dichtbij en deelt in ons menselijke bestaan waar niet alles maakbaar is. Jezus is Immanuël, God-met-ons. Hij heeft laten zien hoe God juist oog heeft voor al die mensen die het moeilijk hebben met wat het leven hen brengt aan verdriet en moeiten. Jezus gaf de mensen hoop door te vertellen over Gods visioen van een wereld waarin het leven anders en beter zou zijn voor iedereen. Deze kleine baby is de redder die uiteindelijk zal sterven aan een kruis.
Anders dan anders.
De eerste getuigen hiervan zijn een groepje herders. In die tijd niet echt gezien als betrouwbare mensen. Ze leidden vaak een enigszins geïsoleerd bestaan en er werd dan ook weinig rekening met ze gehouden. Niet de meest voor de hand liggende mensen om te gebruiken voor een boodschap die de hele wereld moet horen. Maar opnieuw lijkt ‘anders’ de norm te zijn.
In hun nacht, waarin de herders doen wat ze altijd doen namelijk voor hun schapen zorgen, gaat opeens de hemel open. Ze zien en horen ze een koor van engelen. Zij krijgen als eerste te horen over het nieuwe begin dat God gemaakt heeft. Ze gaan op zoek om met eigen ogen ze zien wat hun gezegd is. Ondertussen vertellen ze wat ze meegemaakt hebben. Nu worden ze wel gehoord.
De Zwitserse kunstenares Von Aesch heeft nog een schilderij gemaakt dat ik graag met jullie deel deze avond. Het heet ‘Parole de lumiére’, woord van licht.
Soms kunnen we het gevoel hebben ten onder te gaan in het leven dat ons overkomt. Dit jaar misschien nog meer dan andere jaren. Deze kerst voelt als de climax van een jaar waarin alles anders liep dan we gedacht en gehoopt hadden. Dat heeft gezorgd voor veel stress, verdriet en zorgen, maar in de crisis zijn we ook stil gezet bij wat er écht toe doet in het leven. Vaak kleine dingen die als vanzelfsprekend leken, maar nu gemist werden: Een kleine aanraking, een bakje koffie met iemand samen of een zorgeloos samenzijn.
De goede boodschap van vanavond is dat God niet bang is voor het woelen van ons leven, maar ook dat hij er niet onverschillig tegenover staan of het misschien zelfs onze eigen schuld vindt. Met de geboorte van Jezus is God midden in onze rusteloze, chaotische mensenwereld is gestapt. Om hier met een woord van licht en hoop ons veerkracht te geven en de moed om vol te houden, zelfs als alles anders loopt.
Dat dit Woord van Licht in jullie leven mag schijnen.
Amen
