9 februari 2020
Ds. G. van Reeuwijk, Alkmaar
Gemeente van Christus,
Toen ik bezig was deze teksten te overdenken, ging de zon schijnen. De zon, die de aarde licht geeft en de mensen op de aarde licht geeft. De zon, die er is voor goede mensen en voor mensen, die er een puinhoop van maken. De zon, die leven geeft, die met zijn stralen het mogelijk maakt, dat zaad ontkiemt en dieren uit hun winterslaap ontwaken en dat zaad gaat ontkiemen. De zon, die ons vertelt, waar het oosten, waar hij opkomt, het zuiden, waar hij midden op de dag is en het westen, waar hij ondergaat is, zodat je, als de zon schijnt, nooit hoeft af te vragen, welke kant je op moet, als je onderweg bent. Die kolossale grote vuurbal, die vanaf een enorme afstand onze aarde verwarmd en licht geeft. Het licht der wereld. Maar de helft van de tijd beschijnt de zon, de andere kant van de aardbol en is het duister en nacht aan onze kant. Dan is het moeilijker om je weg te vinden. Ook voor bijvoorbeeld schepen op zee, in het verleden. Om de zeelui toch te helpen, werden er op vaste plekken langs de kust vuren aangestoken op vuurtorens en later grote lampen aangestoken. Lichtbakens in het duister om veilig thuis te komen. En nu zegt Jezus hier in onze tekst: Jullie zijn het Licht van de wereld. Jullie. Dat zegt Jezus tegen de discipelen, maar ook tegen de mensen aan de voet van de berg, waar Jezus zijn preek houdt. En daarmee tegen ons als gemeente. Jullie zijn het zout, jullie zijn de smaakmakers van de wereld en jullie zijn het Licht van de wereld ! Jullie zijn degenen, die de levens van mensen aangenaam moeten maken en jullie zijn degenen, die licht in de duisternis moeten brengen.
Daar worden we toch zo maar aangewezen als mensen met een haast onmogelijke taak. In een wereld waar zoveel zaken anders gaan, dan ze zouden moeten gaan, moeten wij het Licht van de wereld zijn en de Smaakmakers van de wereld. Wordt de wereld een beetje anders en een beetje beter en veiliger door ons, die deze bekende woorden van Jezus horen? Het is een oproep aan de gelovigen om te laten zien, dat God om zijn mensen geeft (zo geeft Jesaja dat aan ons door) . Jezus zegt: zout en licht: wees smaakmakers en breng licht in de duisternis van deze wereld met rampen en oorlogen en vele miljoenen mensen, die gebrek hebben aan vrede, aan voedsel, aan gezondheidszorg en welzijn en welvaart. Hoe breng je in zo’n wereld licht in het donker. Door Gods opdracht uit te voeren, door de 10 geboden serieus te nemen. Door de Bergrede van Jezus serieus te nemen, Door te geloven, dat God een volmaakte wereld heeft bedoeld en niet een gebroken wereld, dat wij een opdracht hebben, die samengevat door Jezus betekent dat wij God boven alles moeten liefhebben en de naasten van ons net zo lief als onszelf. Dat betekent voor ons als gemeente, dat we open ogen en oren hebben voor de mensen om ons heen, die iets van ons mogen verwachten.
Aan het eind van de Middeleeuwen, ongeveer 500 jaar geleden, schilderde een Alkmaarse kunstenaar een 7-tal panelen. De zeven werken van barmhartigheid.
1 De hongerigen spijzen
2 De dorstigen laven
3 De naakten kleden
4 De vreemdelingen herbergen
5 De zieken verzorgen
6 De gevangenen bezoeken
7 De doden begraven
deze panelen, zijn geschilderd om de mensen in de kerk er telkens aan te herinneren, dat zij een opdracht hebben tot een soort Leger des Heils-achtige houding. Op elk paneel is een groep mensen afgebeeld als hongerigen, of dorstigen of mensen, die ziek zijn. En als je goed kijkt, dan zie je overal in de menigte Jezus staan. Hij is degene, die weet, wat het is om vreemdeling en vluchteling te zijn. Hij is het, die weet wat pijn en vernedering betekenen. Hij weet wat het is om door mensen geminacht en vervolgd te worden.
Als wij vandaag de dag zo’n 7 luik zouden schilderen, als wij nu eens het werk van de meester van Alkmaar zouden moeten overdoen, waar zouden wij Jezus dan bijschilderen. Bij Asielzoekers? Bij Marokkaanse jongeren, die zwaar gediscrimineerd worden, Bij anders-gelovigen zoals Joden en Moslims, waar tegenwoordig vaak op een slechte manier over wordt gesproken door sommige politieke voorgangers ? Of bij de mensen, die voelen, dat hun leven is voltooid en dat zij niets meer hebben toe te voegen aan hun leven. Mensen, die er aan toe zijn om op een waardige manier te sterven. Waar zouden we Jezus bij moeten schilderen? Als we de Bergrede lezen, dan weten we het wel. Het heeft alles te maken met hoe we naar onze naaste kijken. Jezus zou de keus maken, begrijp ik uit de Bijbel, voor de vele ongelukkige mensen, die Hij gelukkig verklaart. Hij zou de keus maken voor de mensen, die weinig plezier in het leven kunnen hebben en Hij zou hen opbeuren en mogelijkheden aanreiken om hun levenslust weer terug te krijgen.
En dat vraagt Jezus ook van ons. Om in kerkelijke woorden te spreken, een pastorale en diaconale gemeente te zijn. Een gemeente van mensen, die omzien naar elkaar en naar hun naasten in de maatschappij. Omzien naar mensen in de knel. Omzien naar mensen, die om wat voor reden ook, een moeilijk leven hebben. Omzien naar mensen, die een andere afkomst hebben en niet dezelfde taal en dezelfde gewoonten hebben als wij. Omzien naar mensen, die het Christelijke geloof op een heel andere manier belijden dan wij. Op de televisie hebben we de afgelopen week kunnen zien, dat conservatieve christenen van Nederlandse afkomst in het noorden van de Verenigde Staten, bij hun stem op een presidentskandidaat, meer kijken naar een conservatief beleid en economisch succes dan
christelijke moraal. Conservatief beleid en economisch succes is volgens mij niet, wat we zien bij Jezus. Veel meer, de nabijheid tot de menen, die hoe dan ook achteraanstaan in het leven. Bij die mensen heeft de Meester van Alkmaar Jezus ook telkens in de achterste rij van de menigte geschilderd.
Wat moeten we vanmorgen mee naar huis nemen van deze teksten. Het is een troost voor wie getroost en opgebeurd moet worden en het is een opdracht voor wie gezegend is met gezondheid en het goede in deze wereld om de wereld, waarin we mogen leven, leefbaarder te maken voor de generaties, die na ons komen en voor de mensen met wie wij op dit kleine stukje aarde mogen samenleven!
Dat hebben we niet altijd gedaan. 75 jaar na de bevrijding van Auswitch en van de bevrijding van het Nazi-regime is er veel aandacht voor het leed, het duister in een christelijk werelddeel, waar in alle steden en dorpen van Europa vele kerktorens naar de hemel wijzen, juist daar ontstond de hel, de schande voor Europa, temidden van de mensen, die de Bergrede van Jezus zo goed kenden.
Het kon gebeuren omdat in het algemeen gesproken, de sfeer, de mentaliteit van de christenen niet goed was in die tijd. Op facebook werd mij vorig jaar een foto toegestuurd van het Poortgebouw van Auswitch. Er stond bij geschreven: het is niet hier begonnen. Het begon met slecht over medemensen spreken. Het begon met mensen uit te sluiten en niet met hen om te gaan. Ik zou er nog bij zeggen: Dat doen grote groepen in onze samenleving weer opnieuw. Stemmingmaken en angstmakerij betreffende asielzoekers, die kunnen het best in Noord Afrika blijven. Onzin vertellen over Moslims en hun godsdienst belachelijk maken. Zo is het met de Joden ook begonnen en dat is op een ramp uitgelopen. We zouden als christenen daarvan moeten leren. En anderzijds van de woorden van Jezus onze Heer !!
Jullie zijn het zout, jullie zijn de smaakmakers van de wereld en jullie zijn het Licht van de wereld ! Jullie zijn degenen, die de levens van mensen aangenaam moeten maken en jullie zijn degenen, die licht in de duisternis moeten brengen.Buiten mag het in de natuur grijs en grauw en nat en stormachtig zijn.
Laat de zon weer schijnen in het leven van onze medemensen, daar wordt de mensheid blijer en gelukkiger van .
Toen ik bezig was deze teksten te overdenken, ging de zon schijnen. De zon, die de aarde licht geeft en de mensen op de aarde licht geeft. De zon, die er is voor goede mensen en voor mensen, die er een puinhoop van maken. De zon, die leven geeft, die met zijn stralen het mogelijk maakt, dat zaad ontkiemt en dieren uit hun winterslaap ontwaken en dat zaad gaat ontkiemen. De zon, die ons vertelt, waar het oosten, waar hij opkomt, het zuiden, waar hij midden op de dag is en het westen, waar hij ondergaat is, zodat je, als de zon schijnt, nooit hoeft af te vragen, welke kant je op moet, als je onderweg bent. Die kolossale grote vuurbal, die vanaf een enorme afstand onze aarde verwarmd en licht geeft. Het licht der wereld. Maar de helft van de tijd beschijnt de zon, de andere kant van de aardbol en is het duister en nacht aan onze kant. Dan is het moeilijker om je weg te vinden. Ook voor bijvoorbeeld schepen op zee, in het verleden. Om de zeelui toch te helpen, werden er op vaste plekken langs de kust vuren aangestoken op vuurtorens en later grote lampen aangestoken. Lichtbakens in het duister om veilig thuis te komen. En nu zegt Jezus hier in onze tekst: Jullie zijn het Licht van de wereld. Jullie. Dat zegt Jezus tegen de discipelen, maar ook tegen de mensen aan de voet van de berg, waar Jezus zijn preek houdt. En daarmee tegen ons als gemeente. Jullie zijn het zout, jullie zijn de smaakmakers van de wereld en jullie zijn het Licht van de wereld ! Jullie zijn degenen, die de levens van mensen aangenaam moeten maken en jullie zijn degenen, die licht in de duisternis moeten brengen.
Daar worden we toch zo maar aangewezen als mensen met een haast onmogelijke taak. In een wereld waar zoveel zaken anders gaan, dan ze zouden moeten gaan, moeten wij het Licht van de wereld zijn en de Smaakmakers van de wereld. Wordt de wereld een beetje anders en een beetje beter en veiliger door ons, die deze bekende woorden van Jezus horen? Het is een oproep aan de gelovigen om te laten zien, dat God om zijn mensen geeft (zo geeft Jesaja dat aan ons door) . Jezus zegt: zout en licht: wees smaakmakers en breng licht in de duisternis van deze wereld met rampen en oorlogen en vele miljoenen mensen, die gebrek hebben aan vrede, aan voedsel, aan gezondheidszorg en welzijn en welvaart. Hoe breng je in zo’n wereld licht in het donker. Door Gods opdracht uit te voeren, door de 10 geboden serieus te nemen. Door de Bergrede van Jezus serieus te nemen, Door te geloven, dat God een volmaakte wereld heeft bedoeld en niet een gebroken wereld, dat wij een opdracht hebben, die samengevat door Jezus betekent dat wij God boven alles moeten liefhebben en de naasten van ons net zo lief als onszelf. Dat betekent voor ons als gemeente, dat we open ogen en oren hebben voor de mensen om ons heen, die iets van ons mogen verwachten.
Aan het eind van de Middeleeuwen, ongeveer 500 jaar geleden, schilderde een Alkmaarse kunstenaar een 7-tal panelen. De zeven werken van barmhartigheid.
1 De hongerigen spijzen
2 De dorstigen laven
3 De naakten kleden
4 De vreemdelingen herbergen
5 De zieken verzorgen
6 De gevangenen bezoeken
7 De doden begraven
deze panelen, zijn geschilderd om de mensen in de kerk er telkens aan te herinneren, dat zij een opdracht hebben tot een soort Leger des Heils-achtige houding. Op elk paneel is een groep mensen afgebeeld als hongerigen, of dorstigen of mensen, die ziek zijn. En als je goed kijkt, dan zie je overal in de menigte Jezus staan. Hij is degene, die weet, wat het is om vreemdeling en vluchteling te zijn. Hij is het, die weet wat pijn en vernedering betekenen. Hij weet wat het is om door mensen geminacht en vervolgd te worden.
Als wij vandaag de dag zo’n 7 luik zouden schilderen, als wij nu eens het werk van de meester van Alkmaar zouden moeten overdoen, waar zouden wij Jezus dan bijschilderen. Bij Asielzoekers? Bij Marokkaanse jongeren, die zwaar gediscrimineerd worden, Bij anders-gelovigen zoals Joden en Moslims, waar tegenwoordig vaak op een slechte manier over wordt gesproken door sommige politieke voorgangers ? Of bij de mensen, die voelen, dat hun leven is voltooid en dat zij niets meer hebben toe te voegen aan hun leven. Mensen, die er aan toe zijn om op een waardige manier te sterven. Waar zouden we Jezus bij moeten schilderen? Als we de Bergrede lezen, dan weten we het wel. Het heeft alles te maken met hoe we naar onze naaste kijken. Jezus zou de keus maken, begrijp ik uit de Bijbel, voor de vele ongelukkige mensen, die Hij gelukkig verklaart. Hij zou de keus maken voor de mensen, die weinig plezier in het leven kunnen hebben en Hij zou hen opbeuren en mogelijkheden aanreiken om hun levenslust weer terug te krijgen.
En dat vraagt Jezus ook van ons. Om in kerkelijke woorden te spreken, een pastorale en diaconale gemeente te zijn. Een gemeente van mensen, die omzien naar elkaar en naar hun naasten in de maatschappij. Omzien naar mensen in de knel. Omzien naar mensen, die om wat voor reden ook, een moeilijk leven hebben. Omzien naar mensen, die een andere afkomst hebben en niet dezelfde taal en dezelfde gewoonten hebben als wij. Omzien naar mensen, die het Christelijke geloof op een heel andere manier belijden dan wij. Op de televisie hebben we de afgelopen week kunnen zien, dat conservatieve christenen van Nederlandse afkomst in het noorden van de Verenigde Staten, bij hun stem op een presidentskandidaat, meer kijken naar een conservatief beleid en economisch succes dan
christelijke moraal. Conservatief beleid en economisch succes is volgens mij niet, wat we zien bij Jezus. Veel meer, de nabijheid tot de menen, die hoe dan ook achteraanstaan in het leven. Bij die mensen heeft de Meester van Alkmaar Jezus ook telkens in de achterste rij van de menigte geschilderd.
Wat moeten we vanmorgen mee naar huis nemen van deze teksten. Het is een troost voor wie getroost en opgebeurd moet worden en het is een opdracht voor wie gezegend is met gezondheid en het goede in deze wereld om de wereld, waarin we mogen leven, leefbaarder te maken voor de generaties, die na ons komen en voor de mensen met wie wij op dit kleine stukje aarde mogen samenleven!
Dat hebben we niet altijd gedaan. 75 jaar na de bevrijding van Auswitch en van de bevrijding van het Nazi-regime is er veel aandacht voor het leed, het duister in een christelijk werelddeel, waar in alle steden en dorpen van Europa vele kerktorens naar de hemel wijzen, juist daar ontstond de hel, de schande voor Europa, temidden van de mensen, die de Bergrede van Jezus zo goed kenden.
Het kon gebeuren omdat in het algemeen gesproken, de sfeer, de mentaliteit van de christenen niet goed was in die tijd. Op facebook werd mij vorig jaar een foto toegestuurd van het Poortgebouw van Auswitch. Er stond bij geschreven: het is niet hier begonnen. Het begon met slecht over medemensen spreken. Het begon met mensen uit te sluiten en niet met hen om te gaan. Ik zou er nog bij zeggen: Dat doen grote groepen in onze samenleving weer opnieuw. Stemmingmaken en angstmakerij betreffende asielzoekers, die kunnen het best in Noord Afrika blijven. Onzin vertellen over Moslims en hun godsdienst belachelijk maken. Zo is het met de Joden ook begonnen en dat is op een ramp uitgelopen. We zouden als christenen daarvan moeten leren. En anderzijds van de woorden van Jezus onze Heer !!
Jullie zijn het zout, jullie zijn de smaakmakers van de wereld en jullie zijn het Licht van de wereld ! Jullie zijn degenen, die de levens van mensen aangenaam moeten maken en jullie zijn degenen, die licht in de duisternis moeten brengen.Buiten mag het in de natuur grijs en grauw en nat en stormachtig zijn.
Laat de zon weer schijnen in het leven van onze medemensen, daar wordt de mensheid blijer en gelukkiger van .
