14 februari 2010, Jeugddienst
DIA 1 LIEFDE IS
Het is vandaag 14 februari en de commercie heeft kosten noch moeite gespaard om ons duidelijk te maken dat het Valentijnsdag is. De oorsprong van deze dag heeft niets met de commercie te maken en alles met liefde. In de 3e eeuw regeert keizer Claudius II. Om zijn rijk in stand te houden heeft hij veel soldaten nodig, aan wie hij allerlei eisen stelt. Zo mogen soldaten niet trouwen omdat aan het front niets hen mag afleiden, dus ook geen gedachten aan thuis en zeker niet aan de liefde.
Volgens de legende komt een jong paar bij bisschop Valentijn met het verzoek hen te trouwen. De man is een heidense soldaat, de vrouw een christen. Bisschop Valentijn vindt de liefde zwaarder wegen dan de wetten van de keizer en huwt het stel. Al gauw komen meerdere paren met hetzelfde verzoek. Bisschop Valentijn wordt verklikt, aangegeven en gearresteerd. Als hij voor de keizer verschijnt, probeert hij de keizer ook bekeren. Keizer Claudius voelt zich beledigd en laat Valentijn martelen en onthoofden, op 14 februari. Voor het vonnis wordt uitgevoerd, ziet hij nog kans het dochtertje van de gevangenisbewaarder een briefje toe te stoppen. Van je Valentijn.
Een jeugddienst op 14 februari en de keuze van het thema is niet zo moeilijk. Liefde is…
Wat is liefde? Het woordenboek geeft betekenissen als
* warme genegenheid van personen tegenover elkaar
* oprechte en warme belangstelling
Bij ‘liefde is…’ denk ik aan die twee poppetjes die horen bij ‘liefde is… ‘ die velen van u wel kennen.
Ik kan het zelf ook wel wat aanvullen wat liefde is…
Liefde is… een avond samen om nooit te vergeten
Liefde is… samen plezier maken
Liefde is… een bron van warmte
Liefde is… iemand die je steunt en troost
Liefde is… alles overwinnen
Liefde is… voor altijd samen
Liefde is.. samen in een bootje roeien of samen een kaart lezen
Liefde is… het geloof in je leven
Op de briefjes vond ik ook nog de volgende dingen:….
Ook in de bijbel komt de liefde voor De bekendste tekst in de bijbel over de liefde is deze:
dia 2 liefde is …. in de bijbel
Ons resten geloof, hoop en liefde, deze drie, maar de meeste daarvan is de liefde. I Korintiërs 13 vers 13
Liefde als bron waaruit we leven, vanuit God en naar God toe, en vanuit mensen om ons heen en naar hen toe. Wat zegt de bijbel verder over de liefde? Toen ik in een concordantie, een trefwoordenboek op de bijbel, nog verder zocht naar het woord liefde, ontdekte ik dat liefde vrijwel altijd in relatie tot andere mensen genoemd wordt. Nog een keer laat ik de apostel Paulus in zijn brief aan de gemeente in Korinthe aan het woord.
dia 3
De liefde is geduldig en vol goedheid. De liefde kent geen afgunst, geen ijdel vertoon en geen zelfgenoegzaamheid. Ze is niet grof en niet zelfzuchtig, ze laat zich niet boos maken en rekent het kwaad niet aan, ze verheugt zich niet over het onrecht maar vindt vreugde in de waarheid. Alles verdraagt ze, alles gelooft ze, alles hoopt ze, in alles volhardt ze. I Korintiërs 13 vers 4-7
Als we het hebben over afgunst, jaloezie en zelfgenoegzaamheid, liefde die zich niet boos laat maken of het kwaad niet aanrekent, dan zijn daar altijd – per definitie – anderen bij betrokken. Het is knap lastig om niet jaloers te zijn op de ander, heel gemakkelijk om heel boos of verontwaardigd te doen tegenover de ander.
Er zit ook een lastig deel in de woorden van Paulus: liefde, alles verdraagt ze, alles gelooft ze… Het betekent volgens mij niet dat je om de lieve vrede alles maar moet slikken. Het in liefde verdragen betekent ook iemand in liefde de waarheid zeggen, de grens aangeven. Liefde kun je ook verspelen – als gelijkwaardigheid en respect voortdurend in een grensgeschil betrokken zijn. Als je dat allemaal ook in ogenschouw neemt, kan liefde nooit klef en verstikkend worden.
dia 4 Liefde is ….. liefhebben
Liefde is liefhebben. In dezelfde concordantie ontdekte ik ook nog dat liefde wel vaak wordt genoemd, maar dat liefhebben veel vaker voorkomt. Is dat niet de kern van de zaak? Het gaat om liefhebben, het doen, de actie, de beweging tussen mensen, tussen God en mens. Liefhebben als hoogtepunt van communicatie met woorden of zonder woorden. Ook als mensen elkaar letterlijk niet kunnen verstaan, kan liefde ontstaan en verder groeien. Liefde heeft voor mij alles te maken met communicatie en relatie.
De oorsprong vind ik bij God die uit liefde voor de mens het avontuur met de mens is begonnen. Zoals in de eerste Johannes brief staat:
dia 5
Het wezenlijke van de liefde is niet dat wij God hebben liefgehad, maar dat Hij ons heeft liefgehad en zijn Zoon heeft gezonden om verzoening te brengen voor onze zonden. I Johannes 4 vers 10
De eerste helft van deze zin, ‘dat God ons heeft lief gehad’, is meestal wel te begrijpen. Je door God in liefde geaccepteerd weten, is voor veel mensen een geruststelling. Lang niet iedereen is zich er elk moment van de dag bewust van. Er zijn ook mensen die zich zo klein en nietig achten dat zij voor God nauwelijks durven te bestaan. Alsof het God niet boeit wie ik ben, laat staan dat hij mij van naam kent en daarbovenop nog eens mij liefheeft. Onbestaanbaar. En toch durven we straks in de doop dat wel te zeggen: de namen van de dopelingen staan geschreven in Gods hand. God kent ook deze twee jongens bij name! We weten maar al te goed dat er tussen mensen, tussen ouders en kinderen van alles mis kan gaan. Hoe zeer je het ook anders zou wensen, de liefde van ouders voor hun kinderen is niet altijd vanzelfsprekend. Met verdriet moet je soms constateren dat de band liefdeloos is, beschadigend zelf. Vanzelfsprekend is het niet als het over de liefde gaat!
De tweede helft van deze zin ‘en zijn Zoon heeft gezonden om verzoening te brengen voor onze zonden’ is op z’n zachtst gezegd lastig. Het schuurt met ons gevoel van zelf aangesproken worden op ons eigen gedrag, verantwoordelijk zijn voor ons eigen leven dat een ander onze zonden op zich kan nemen. Niet zo maar een ander, maar Jezus, zoon van God. Alleen al aan het thema ‘verzoening’ zijn vele diensten te wijden, en dat doen we nu niet. Voor nu dit: in Jezus laat God zich van zijn menselijke kant zien, in Jezus wordt God mens en deelt hij totaal in ons bestaan met alles wat daar bij hoort, van vreugde, blijdschap, pret, misère, verdriet en zonde. In deze onvoorwaardelijke trouw van God in Jezus die daarbij niets uit de weg gaat, heb ik een doorkijkje op de liefde van God. Het is God niet te doen om genoegdoening, herstelbetalingen of iets dergelijks, maar een herstel van een relatie in liefde.
De evangelist Johannes schrijft daar ook over:
dia 6
Want God had de wereld zo lief dat Hij zijn enige Zoon heeft gegeven, opdat iedereen die in Hem gelooft niet verloren gaat, maar eeuwig leven heeft. Johannes 3:16
De evangelist Johannes gaat zelfs nog verder dan een herstel van een relatie in liefde:
opdat iedereen die in Hem gelooft niet verloren gaat, maar eeuwig leven heeft. Wie zich toevertrouwt, wie houdt van deze God met deze Zoon gaat niet verloren. Eeuwig leven zelf, ook al is dat in onze begrippen moeilijk voorstelbaar.
Hoe kun je van deze God met deze Zoon houden? Ook deze vraag heeft veel mensen al heel lang beziggehouden. Hoe uit zich de liefde tot deze God, tot de Zoon Jezus Christus? Jezus heeft daar zelf een antwoord op gegeven toen de Farizeeën hem vroegen wat het grootste gebod was. Zeg maar de grootste opdracht waaraan een mens zich te houden heeft.
Jezus antwoordde:
dia 7
Heb de Heer, uw God, lief met heel uw hart en met heel uw ziel en met heel uw verstand. Dat is het grootste en eerste gebod. Het tweede is daaraan gelijk, heb uw naaste lief als u zelf. Deze twee geboden zijn de grondslag van alles wat er in de Wet en de Profeten staat. Matteüs 22:37-40
God liefhebben met heel uw hart, heel uw ziel en heel uw verstand. Dat wil zeggen totaal, met alles wat je bent, wat jou tot uniek mens maakt. Voor wie het nóg concreter wil: met je hart, je hoofd en je handen. Met wat je voelt: je hart, wat je denkt en bedenkt: je hoofd en wat er blijkt uit je daden: je handen. Dat alles tegenover je naaste èn tegenover jezelf.
Op het gevaar af om van iemand een heilige te maken, zocht ik een identificatiefiguur, iemand die dit gebod in zijn leven probeert te belichamen. Ik denk dat Nelson Mandela zo’n identificatiefiguur zou kunnen zijn. Het was afgelopen donderdag 20 jaar geleden dat Nelson Mandela vrijgelaten werd uit zijn 27 jaar durende gevangenschap, eerst op Robbeneiland en later in Paarl, Zuid-Afrika. Ik voel nog mijn opwinding om met witte Zuidafrikanen langs de kant van de weg in Lusaka, de hoofdstad van Zambia te staan, toen hij dat land als eerste aandeed, een week later. Ik denk dat door mijn herinneringen en mijn dagboeknotities daarbij ook wel leidend zijn. Als president van Zuid-Afrika heeft hij geprobeerd dat liefhebben, de ander blijven zien, ook al is het je bewaker, en het zelfrespect niet verliezen, vorm te geven, zoals hij dat ook tijdens zijn gevangenschap deed. Ook in al zijn pogingen een Zuid-Afrika te bouwen waar iedereen, ongeacht huidskleur kan leven.
dia 8
Liefde is van God houden
liefde is van jezelf houden
Liefde is van je naaste houden
Liefde is God die van jou houdt
Ik vat samen: Liefde bestaat dus uit verschillende lagen die in elkaar gevlochten zijn, de ene laag kan niet zonder de ander. Als antwoord op de laatste vraag van de sketch zijn alle antwoorden goed. Liefde is van God houden als totaal mens-zijn, zoals jij bent, wat jij tot mens maakt. Liefde is van jezelf houden, jezelf accepteren om zo je naaste tegemoet te kunnen treden. Liefde is van de naaste houden. Ieder mens is je naaste, en hoewel dat wel eens lastig en ingewikkeld is, vraagt Jezus je naasten zó te behandelen als je zelf ook benaderd zou willen worden. Als paraplu over dit alles: Liefde is God die van jou houdt. Wie liefde geeft, ontvangt het, en weet ervan uit te delen. Liefde is wat dat betreft eindeloos deelbaar. Dat mogen we elkaar vertellen, op Valentijnsdag, en zeker dag in, dag uit, tot in eeuwigheid.
Amen
