22 januari 2017
Gemeente van Jezus Christus,
We leven in roerige en onzekere tijden. We hebben nog steeds oorlog in Syrië en we hebben nog steeds de daaruit voortkomende vluchtelingencrisis in Europa en in het Midden Osten. Angst heerst in Europe en elders vanwege de terroristische dreiging, zoals we hebben gezien met Kerst vorig jaar de aanslag op de Kerstmarkt in Berlijn en de aanslag op de eerste dag van dit nieuwe jaar in een nachtclub in Istanbul. Sinds afgelopen vrijdag is er een nieuw régime in de Verenigde Staten gekozen waar ook zorgen over zijn. En zelf gaan we op 15 maart kiezen voor een nieuwe regering in Nederland, terwijl we meer dan ooit verdeeld lijken.
Tijdens de inleiding van deze dienst heb ik het thema van deze als volgt geformuleerd: Is het licht van Jezus Christus dat ging schijnen in de levens van de vissers die als discipelen geroepen werden, schijnt dat licht nog steeds vandaag de dag? Kunnen wij in deze onzekere tijd net zoals de vissers Jezus gaan volgen?
Zojuist is het verhaal uit het Evangelie van Matteüs voorgelezen over de roeping van de vissers door Jezus. Toen ik eerder deze dienst sprak met de kinderen, had ik het vooral over de roeping van de vissers en het zijn van ‘vissers van mensen’, maar dit prachtige roepingsverhaal (uit Matteüs 4: 18-22 ) staat niet los van de inleiding hierop in de verzen 12 t/m 17. Twee weken geleden werd in deze kerk de doop van Jezus door Johannes de Doper besproken. We hebben gelezen in vers 12 dat Jezus heeft vernomen dat Johannes de Doper gevangen is genomen. Deze gevangenneming is uitermate belangrijk voor Jezus. Johannes de Doper had al gesproken over “iemand die meer vermag dan ik” en ook dat diegene “jullie zal dopen met de Heilige Geest en met vuur” (Matt. 3:11). Jezus ging weg uit Nazareth en vestigde zich in Kafarnaüm, gelegen aan het meer van Galilea. De tweede genoemde streken, Zebulon en Naftali, vormden eigenlijk een achtergebleven gebied en uitgerekend in zo’n gebied begint Jezus met zijn verkondiging. Een gebied dat niet bekend staat om een sterk religieus leven en waar ook mensen van de volkeren, de heidenen, leven. Jezus begint dus niet in Jeruzalem, het centrum van de politieke en religieuze macht, maar nee, hij kiest voor een achtergebleven gebied. Jezus koos dus niet voor het centrum, maar hij koos voor de periferie. In de streken van Zebulon en Naftali was de invloed van de Farizeeërs niet groot en dat zorgde ervoor dat Jezus daar makkelijk kon opereren. Als Matteüs anno 2017 deze tekst geschreven had, dan had hij wellicht geschreven dat Jezus ‘een strategische keuze’ had gemaakt door te kiezen voor dit gebied. Matteüs citeert Jesaja met de volgende woorden: “Het volk dat in duisternis leefde, zag een schitterend licht, en zij die woonden in de schaduw van de dood, werden door het licht beschenen.” Eigenlijk bedoelt Matteüs dat het door Jesaja genoemde “schitterende licht” in het leven van de mensen gekomen is in de persoon van Jezus Christus. Met het citeren uit Jesaja, geeft Matteüs aan dat de voorspelling van Jesaja dat het schitterende licht zal beginnen te schijnen in de duisternis van de landstreken Zebulon en Naftali, uitgekomen is. Er staat ook duidelijk in vers 17 dat “vanaf dat moment” Jezus zijn verkondiging begint. Dan wijst Jezus, net zoals Johannes de Doper al eerder deed, meteen al op het Koninkrijk Gods dat gaat komen: “Kom tot inkeer, want het koninkrijk van de hemel is nabij.” Vanaf dat moment begon Jezus met de verkondiging van de blijde boodschap, waaronder die van de komst van het Koninkrijk . En met dat Koninkrijk Gods wordt geen fysiek koninkrijk bedoeld, zoals dat van het Koninkrijk der Nederlanden wat je op een kaart kan zien, neen, er wordt een geestelijk koninkrijk bedoeld waarin de mensen leven en samenleven onder Gods macht en zolang het Koninkrijk er nog niet is, moeten we ernaar streven om op deze manier te leven. En de verantwoordelijkheid van de prediking over de komst van het Koninkrijk Gods draagt Jezus gegeven moment over aan zijn discipelen.
En dan zijn we nu aangekomen bij de roeping van de vissers bij het meer van Galilea. En dat is in veel opzichten een bijzonder verhaal. Jezus doet het anders dan anderen, zoals hij het met heel veel dingen anders aanpakte. In de tijd van Jezus was het gewoon dat als iemand rabbijn wilde worden dat de leerling contact zocht met een rabbijn om te vragen of hij (toen nog niet zij) in opleiding kon komen bij de rabbijn. Dus: de leerling neemt het initiatief om contact op te nemen met de leermeester, net zoals je vandaag de dag ook aanmeldt bij een opleiding. Hier in dit verhaal is het juist andersom. Jezus neemt het initiatief tot contact met zijn leerlingen. Jezus gebiedt de vissers om hem te volgen. En dat doen zij ook: zonder dialoog en zonder discussie volgen twee maal twee broers Jezus. En ook zonder enig aarzelen volgen de vissers hem. Heeft u of heb jij ook wat te doen met Zebedeus, wiens twee zonen Jakobus en Johannes op stel en sprong vertrekken? Het verhaal van Zebedeus wringt in elk geval bij mij. Jacobus en Johannes laten niet alleen hun bedrijf achter, maar ook hun vader. Zelfs geven zij de verplichting op om voor hun ouders te zorgen. Later wordt dat in Matteüs (10:35-37) uitgelegd: als je discipel wilt worden van het Koninkrijk, dan betekent dat vaak ook scheiding van je geliefden. In Marcus 1: 20 kunnen we overigens lezen dat Zebedeus wel zijn dagloners in dienst hield.
Je kunt hier gerust zeggen dat hier sprake is van een radicale navolging. In het verhaal bemoedigt Jezus de vier vissers nadrukkelijk door tegen hen te zeggen: “ik zal van jullie vissers van mensen maken”, m.a.w. Jezus geeft aan discipelen aan dat hij hen de juiste bagage zal mee geven om de blijde boodschap te kunnen doorgeven. Niet alleen de blijde boodschap van het evangelie moeten de discipelen gaan verkondigen, maar ook de verkondiging van het Koninkrijk Gods. De discipelen wijzen ons erop hoe je moet leven om in aanmerking te komen voor Koninkrijk Gods. Het vissen van mensen is dus niet alleen het overbrengen van het evangelie, maar ook het wijzen naar het Koninkrijk Gods. Deze vissers, deze harde werkers en helemaal geen religieuze hoogvliegers, werden door Jezus geroepen om zijn leerling te worden. Voor hen is het licht gaan schijnen. Zij gingen mensen vissen in de zin van het helpen van anderen om op de juiste weg te komen naar Gods Koninkrijk. De vissers gooiden letterlijk het roer om: nu stond het geloof in God op de eerste plaats en niet de beslommeringen van het alledaagse bestaan. Ook het noemen van twee maal twee broers benadrukt dat we in de christelijke gemeenschap, ook hier in Weesp, moeten leven als broeders en zusters onder elkaar en dat we moeten leven in een gemeenschap. Eigenlijk is de bouw van de kerk begonnen bij de roeping van Jezus naar de vissers die zijn discipelen werden.
Het verhaal van de roeping van de vissers moet gezien worden als een model voor het ware discipelschap. De bedoeling van Matteüs is eigenlijk hoe reageren de lezers van zijn evangelie op de roep van Jezus? Aan het begin van de preek en bij de inleiding aan het begin van de dienst, vroeg ik me af: “Is het licht van Jezus Christus dat ging schijnen in de levens van de vissers die als discipelen geroepen werden, schijnt dat licht nog steeds vandaag de dag? Kunnen wij in deze onzekere tijd net zoals de vissers Jezus gaan volgen? ”
Hoe ontvankelijk zijn wij voor het licht van God dat via Gods zoon, Jezus Christus, ons het perspectief is gaan bieden van het Koninkrijk Gods? Het mooie van de roeping van de vissers is dat Jezus naar hen toekwam. Jezus zocht het contact en Jezus kwam naar de mensen toe. De roep van Jezus aan deze vissers heeft een enorme impact op hun gehad. In het leven van deze vissers door in te gaan op de roep van Jezus heel veel veranderd, zoals bijvoorbeeld dat zij hun werk en zelfs hun vader achterlieten. Jezus komt naar de mensen zelf toe en ook in deze onzekere tijden is het de kunst om open te staan voor Jezus. Gold voor het OT nog steeds dat God contact zocht met het volk van Israël om een verbond met hem aan te gaan. Nu aan het meer van Galilea is de verkondiging van Jezus Christus écht begonnen zoals Matteüs vertelt en wel de verkondiging van het Rijk Gods. Jezus is nog daarbij nog verder voor ons gegaan: Hij is aan het Kruis gestorven voor onze zonden. Het is niet makkelijk om zelf tot inkeer komen in een onzekere tijd zoals nu. Het is ook niet makkelijk om de onzekerheid die in u, jou en mij zit over de betekenis van het geloof in onzekere tijden even makkelijk te zeggen: Ja, ik ga Christus volgen. Want dat is helemaal niet makkelijk! We worstelen in een onzekere maatschappij en we worstelen met de onzekerheid in onszelf. Het kerkblad hier heet ‘Onderweg’. We gaan onderweg met Jezus naar het Koninkrijk Gods. Jezus richt zich tot u, jou en mij. En Jezus zal ons dopen met de Heilige Geest. Jezus heeft de eenvoudige vissers als volgelingen gekregen. Jezus neemt contact op en neemt nog steeds contact met ons mensen op door zijn schitterende licht die ons wijst op het evangelie en op het Koninkrijk Gods. Is het nu anno 2017 mogelijk om Jezus te volgen? Ja, het is zeker ook vandaag te doen als je openstaat voor de roep van Jezus om bij hem te komen. De daden van Jezus en het handelen van zijn volgelingen worden in de gemeenschap van christenen nog altijd opgepakt in streven naar leven die in lijn ligt van de boodschap van het evangelie, zoals Jezus dat in de Bergrede heeft uiteengezet, wat meteen ook in het volgende hoofdstuk staat van Matteüs. Met behulp van de Heilige Geest en met het bidden en vragen om steun aan God kunnen we ook in deze onzekere tijden Jezus volgen. Ja, het licht van Christus schijnt nog steeds vandaag!
Amen.
