Gemeente van Jezus Christus,

De meeste mensen verzamelen wel iets. Sommige mensen sparen modeltreinen, beeldjes of computers. Zoals het past bij een theoloog en boekenwurm verzamel ik vooral boeken. Een boekhandel binnenlopen is voor mij altijd vragen om problemen. Afgelopen week was ik weer in een boekhandel en heb daar nieuw boek gekocht, dat ik voor jullie heb meegenomen.
Het is de Infographic Bijbel van Karen Sawrey. In dit boek is allerlei informatie uit de Bijbel verwerkt in infographics. Dat zijn afbeeldingen die door vorm, kleur, grootte en aantal iets laten zien van de cijfers waar ze over gaan. Voor mensen die beelden beter snappen dan woorden of cijfers, is dit een heel bijzonder project.
In het boek stonden een paar pagina’s over het onderwerp van deze dienst, het gebed. Is er een beelddenker die dit wel eens zou willen zien?

Infographic over personen die bidden in het Nieuwe Testament: Jezus, Volgelingen van Jezus, 12 discipelen, enz
Infographic over waar gebeden wordt in het Nieuwe Testament: onbekend, in de bergen 13%, in dorpen en steden 12%, bij mensen thuis 3%
Infographic over wat er wordt gebeden: grote woorden komen het meest voor: God, Vader, Heer, liefde, groei, wil of rust

Er wordt veel gebeden, door zeer verschillende mensen en op hele diverse plekken mag je hieruit concluderen. Een andere infographic liet zien dat Jezus meer dan 20 keer in de evangeliën iets verteld over het gebed. Daarmee staat het niet in de top vijf van onderwerpen, maar het was wel een belangrijk onderwerp voor.
Zeker in het evangelie van Lucas trekt Jezus zich regelmatig terug om de stilte op te zoeken en te bidden. Dat doet Jezus op bijna alle beslissende momenten in zijn leven, bijvoorbeeld in de tuin van Getsemané vlak voor hij gevangen wordt genomen. Bidden is voor hem een moment om te zoeken, te worstelen en kracht te vinden.

Eén van die verhalen over het gebed hebben we gelezen. Soms moeten we zoeken naar de betekenis van een gelijkenis, deze keer wordt ons van te voren al verteld waar het om gaat. Jezus vertelt een gelijkenis over de noodzaak om altijd te bidden en de moed niet op te geven. Een oproep die we kennen van Paulus die bijvoorbeeld in Romeinen 12 de gemeente oproept om onophoudelijk te bidden.

Het is een opdracht die tamelijk onmogelijk lijkt als je hem letterlijk neemt. Je kan toch niet de hele dag met je handen gevouwen en je ogen dicht zitten. Er moet immers gewerkt worden, er moet gekookt worden en wat je al niet meer op een dag doet. Daarbij, ik zou het helemaal niet vol houden om een hele dag biddend door te brengen. Voor de meeste mensen, ook voor mij, is 10 minuten stilte al een grote uitdaging.

De combinatie van woorden in de aanloop van het verhaal, altijd bidden en niet opgeven, en het verhaal dat volgt maken duidelijk dat Jezus op iets anders doelt. Hij heeft het over doorzettingsvermogen in het gebed.
Daarom vertelt hij het verhaal over een rechter en een weduwe. De rechter lijkt de macht in handen te hebben. Helemaal omdat hij zich niets aantrekt van God én mensen. Dat dubbele liefdesgebod om God lief te hebben én de mensen is hem dus niets waard. Hij heeft alleen één probleem: een weduwe die bij hem blijft zeuren om haar recht te doen.
De weduwe is symbool voor alle mensen in de verdrukking. In haar zien we iedereen in deze wereld die geen hoop hebben op een eerlijke behandeling. Ze is afhankelijke van de willekeur van mensen zoals de rechter. Helaas zijn er vandaag de dag nog steeds genoeg mensen die zich in een positie als die van de weduwe bevinden. Mensen die in de ogen van de buitenwacht ‘zwak’ zijn en voor wie gezorgd moet worden.
Deze weduwe bezit echter een onvermoede kracht. Zij wil dat die egoïstische rechter haar recht doet. Steeds opnieuw komt zij bij hem met haar verzoek. ‘Lange tijd wilde hij dat niet doet’ zo vertelt het verhaal. Tussen de regels door lezen we daar dat dit onze weduwe er niet van weerhoudt haar verzoek te blijven doen aan de rechter: ‘verschaf mij recht’. Lange tijd lukt het de rechter om dat verzoek aan de kant te schuiven, maar op een gegeven moment gaat er toch iets knagen. De twijfel en angst slaat toe en hij geeft uiteindelijk toe.
De rollen worden omgedraaid en de sterke blijkt zwak te zijn en de zwakke blijkt door haar doorzettingsvermogen uiteindelijk de sterkste te zijn.

Jezus vertelt dit verhaal om aan zijn leerlingen duidelijk te maken dat het belangrijk is bij het bidden nooit de moed op te geven. Zeker als het gaat over onderwerpen waar je wel voor bidt, maar die onrealiseerbaar lijken. Die zijn er veel. We bidden regelmatig om vrede, terwijl de onrust in de wereld toeneemt. We bidden om wijsheid, terwijl wereldleiders soms het vuurtje op lijken te stoken.
Dit verhaal vertelt Jezus in een gedeelte van het evangelie waar het gaat over het koninkrijk van God. Dat visioen van God van een wereld waarin de zaken anders zijn en iedereen meetelt. Niet voor niets vraagt de weduwe om recht te doen. Dat staat hier op het spel. Het gebed van de gelovige om dat koninkrijk van God dat komen zal en dat nog zo ver weg lijkt.
Jezus moedigt zijn leerlingen aan om net als de weduwe stug door te blijven vragen: uw koninkrijk kome, uw wil geschiede. Zelfs als het totaal zinloos lijkt. Want, zo zegt Jezus, ‘als zelfs een rechter die alleen maar aan zichzelf denkt uiteindelijk luistert, zou de goede God dan niet luisteren naar de gebeden van zijn kinderen van wie hij houdt?’

In dat opzicht lijken de weduwe uit het evangelieverhaal en Jakob uit het verhaal van Genesis 32 op elkaar. Er zit iets onverzettelijks in hun houding.
Jakob weet dat Esau er aankomt, maar hij weet niet of Esau hem gunstig gezind is. Daarom heeft hij allerlei cadeaus vooruitgestuurd. Daarna laat hij zijn gezin oversteken en probeert hij hen in veiligheid te brengen. Hij blijft alleen achter en er ontstaat een worsteling. Vecht hij met zijn verleden, met zijn toekomst, met een engel of met God zelf? We weten het niet precies en het zou allemaal kunnen.
Wat opvalt is dat Jakob vasthoudt. Hij wil de ander niet laten gaan voordat die hem zegent. Die nieuwe dag die aanbreekt wil hij als een gezegend mens beginnen. Hij houdt vast omdat iets in hem zegt dat hij zo het onbekende tegemoet kan gaan.

Bidden wordt wel eens vergeleken met het praten met God. Het is misschien net zo goed het vasthouden aan God. De weduwe hield vast aan haar verzoek om recht. Jakob hield de ander vast om gezegend te worden.
Bidden is het vasthouden van God.
Afhankelijk van de fase in je leven kan je op verschillende manieren vasthouden. Het kan een warme en innige omhelzing zijn als je God heel dichtbij weet in je leven. Het kan een verbeten vasthouden zijn, omdat je worstelt met God en je geloof maar weigert het zomaar op te geven. Wie weet is het soms maar een vasthouden met één vinger, omdat de afstand zo groot is. Of het is een ontspannen vasthouden in de wetenschap dat het goed is.
Vasthouden betekent verbinding hebben. Contact met elkaar hebben en iets merken van wat de ander doet. Dat is ten diepste waar het gebed om gaat. Om die verbinding met God.

Als het daarom gaat in gebed, kan je bidden in vele vormen. Van zondags in de kerk tot het schietgebedje tussendoor. Van een dankbare gedachte, om iets wat mooi en goed is, tot een kreet recht uit het hart.
Altijd bidden betekent dan niet de hele dag in gebed verzonken zijn, maar steeds opnieuw dat contact zoeken. God betrekken bij je dagelijkse leven, omdat je daar iets van Hem wil merken. Dat is God vasthouden in de verwachting dat hij zich iets van ons aantrekt.

Zo bidden is niet altijd makkelijk. Soms wordt er diep geworsteld in gebeden, zoals Jakob vocht bij de Jabbok. In andere gevallen lijkt het gebed heel lang zonder resultaat te zijn, zoals bij de weduwe in het verhaal van Jezus.
Voor die schrale, moeizame tijden is er de belofte dat God luistert naar onze gebeden. Hij zal recht verschaffen aan de mensen die dag en nacht tot hem roepen zo zegt Jezus. Dat koninkrijk van recht en vrede zal er komen, hoe lang wij er ook op moeten wachten.
Zolang wij contact maken met God, koppig aan Hem en aan zijn beloften vasthouden, heeft God de kans om ons te antwoorden.

In gebed
mogen wij God vasthouden
Steeds opnieuw
Steeds anders
Omdat Hij ons nooit losgelaten heeft.

Amen