13 juli 2014
Profetenlezing: Jesaja 55:6-13
Evangelielezing: Matteüs 13:1-9 en 18-23
Wie zaait er nou op rotsgrond? Je kiest als vakman toch voor löss, zwarte aarde of goede vette kleigrond, maar niet voor ploegen op de rotsen? DE Zaaier durft het echter aan met minder goede grond. Dat dan veel zaad verloren gaat, is het trieste gevolg.
God ziet het allemaal anders dan wij. Hij blijft er alle vertrouwen in houden dat er sprake zal zijn van een goede oogst, dat het zaad NIET verloren gaat. Alsof er geen fel brandende, alles verschroeiende zon is in Israël. Alsof de bodem in het land van melk en honing niet vol stenen zit. Alsof daar geen langdurige droogte bestaat. En dan hebben we het nog niet eens over distels en doornen. Israël ten tijde van Jezus is wel heel wat anders dan een goed lopend landbouwbedrijf in Flevoland.
Is God dan blind voor de harde werkelijkheid? Ik verdenk Hem ervan te zeer op goede berichten te vertrouwen. Eind goed, al goed: honderdvoudig vrucht. Dat klinkt veelbelovend, maar al dat andere zaad dan, dat verloren is gegaan; telt dat dan niet mee of zijn we dat even, voor het gemak, vergeten?
Nee, voor economie en vette winsten moet je niet bij God zijn, laat staan voor vette bonussen. God heeft een andere kijk op de werkelijkheid. Hij kan ook met een minder goede uitgangspositie iets beginnen. Daarom zet Hij niet in op heiligen, maar op doodgewone mensen, met al hun fouten en gebreken en op de matige kwaliteit van de grond in Israël. Van dat alles, mens en wereld, wil Hij iets moois maken. Gods verlossing heeft kosmische dimensies!
Jezus praat daarom niet met mensen die het gemaakt hebben in het leven, maar met mensen die een steuntje in de rug nodig hebben. Uitgerekend HEN wil Hij vooruit helpen. Van een arme bodem een goede oogst afhalen; dan moet je een duivelskunstenaar zijn, wel erg veel ongegrond vertrouwen in mensen hebben. Bent U niet een beetje naïef, God? Of misschien wel een beetje dom. Daar ga je je tijd toch niet mee verdoen, met ongeschikte grond en losers? Jezus, God doet dat wel, heel doelbewust.
Verspilde tijd, zonde van alle moeite. Of toch niet? Kansloze mensen ondanks alles zien opbloeien is namelijk een geweldige, boeiende ervaring. Die topervaring zelf doorleven, daartoe daagt God ons uit. Dus niemand afschrijven, maar vertrouwen houden, blijven zaaien, ondanks tegenslag. Je moet maar durven! Maar alleen de aanhouder wint, niet de korte-termijn-denkers. Blijven zaaien, opdat er voor iedereen genoeg te eten zal zijn, is een ander uitgangspunt dan snel voor jezelf de oogst willen binnenhalen. Ruimhartig inclusief anderen denken is een andere levensinstelling dan alleen gericht op eigenbelang graaien in plaats van zaaien. God gaat het om die andere levensinstelling en Hij hoopt erop, dat niet egocentrisch denken onze levensinstelling zal zijn. Zoveel vertrouwen heeft God in ons, mensen!
God is van de lange adem, van de lange termijn, van de vergezichten. Gaat een boer anders te werk? Ook een boer heeft alle vertrouwen in de goede afloop. Geduld hebben met mensen, kunnen wachten tot de oogst, DAAR komt het op aan. Durven leven bij de seizoenen in plaats van als snelle jongen bij de klok en de agenda. Naar een doelstelling op de lange termijn durven streven, vol vertrouwen dat je dat doel uiteindelijk zult halen. Niet te snel de moed opgeven, maar uithoudingsvermogen hebben, DAAR win je een wedstrijd mee.
Vooruitkijken, engelengeduld, uithoudingsvermogen, dat is wat anders dan goedkope peptalk. God spreekt taal met diepgang, niks geen oppervlakkig gedoe. God gaat voor doordenkertjes. Wie die taal niet verstaat, geeft helaas speelruimte aan het kwaad. Maar wie de vreugde en de moed van het geloof kent, geeft nooit op. Oppervlakkigheid en bezorgdheid leiden niet tot goede oogsten, diepgang en geduldig, vol vertrouwen leven wel. Diepgang is niet man met de eeuwige glimlach die weinig te zeggen heeft dat de moeite waard is. Dat dunne laagje cultuur is te weinig. Voor een goede oogst heb je een diepere laag humus nodig. Diepgang kweek je door in het onderwijs niet alleen kennis bij te brengen, maar mensen te vormen voor het leven. Persoonlijkheidsvorming en ethiek zijn geen gemakkelijke opdrachten, maar wel geweldige uitdagingen. Hanteren wij op diplomafabrieken nog wel een beter pedagogisch doel dan het oppervlakkige ‘iedereen is gelijk’? Wat voor mensbeeld staat ons vandaag de dag eigenlijk voor ogen? Het neoliberale mensbeeld van de flexibele consument is duidelijk achterhaald gezien de leegstand. Kan je wel tot een goed mensbeeld, dus een goed pedagogisch doel komen buiten DE Mens, Jezus Christus, om? Wij weten inmiddels waar een wereld zonder God toe leidt. Ik hoop van harte dat we DAAR tabak van hebben. Maar wat willen we dan oogsten in plaats van gebakken lucht en geweld?
Alles draait in een goed leven om meer dan het gewone, om vertrouwen, om geloven in wat je nog niet ziet, maar weten dat het komt. Zeker weten! Daarom zet Jesaja al zijn kaarten op die ene merkwaardige planner, die durft af te wijken van wat men gewoon vindt. Dat doet God niet vruchteloos, niet doelloos en niet zonder rendement. Daarom zet Hij in op wat goed voor ons is: op doen wat ik wil en op volbrengen wat ik gebied. Alleen rond de Thora ontstaan oases en goede mensen, dus voor iedereen rijke oogsten. Buiten de Thora om heerst de wet van de jungle, het recht van de sterkste en de rijkste. Buiten de Thora bloeit niets goed op en zeker niet rond de sjaria. Misschien een kalifaat, maar dat is geen Koninkrijk van God, dus geen leefbare samenleving.
Honderdvoudig vrucht. Wat een creativiteit! Die creativiteit is er alleen waar de Gods goede Geest waait en waar men zaait wat niet verloren gaat. Dat zaaien begint bij de opvoeding en in het onderwijs. Dat zaaien begint bij meer aandacht voor de meer dan een half miljoen kinderen die in Nederland, dus heel dichtbij, in armoede opgroeien, omdat enkele schatrijke mensen niet de kunst verstaan om medemens te zijn voor deze kinderen en mensen die aangewezen zijn op de voedselbank. Zaaien begint met een gul gebaar, een gebaar dat getuigt van alle vertrouwen hebben in de goedheid van DE Zaaier. Amen.
