18 februari 2024
Gemeente van Jezus Christus,
Geef mij een sterke wil
om mij steeds met U te voeden
en te kiezen voor het goede,
ook al kost mij dat soms veel.
Zo zong Kinga Ban net. En het refrein van dat nummer is
Uw goedheid houdt niet op
waar mijn geluk eens stopt.
Door alle tijden heen
is dat mijn hoop alleen.
Deze zangeres zong bij de christelijke band Sela. Ik heb het al wel eens eerder genoemd toen ik een nummer van Sela liet horen, maar Kinga is ernstig ziek geworden en uiteindelijk overleden in 2019. Enkele maanden voor haar dood, toen zij al best ziek was, heeft ze onder andere dit nummer opgenomen. Dat maakt haar woorden van vertrouwen alleen maar indrukwekkender.
Tegelijk is het een kwetsbaar lied. Het gaat over de zorgen van het leven. De dalen die iedereen meemaakt. Er is ruimte voor kwetsbaarheid en voor de onzekerheid die daarmee samengaat. In wat er gezongen wordt is al iets te voelen van het vaste geloof en de nieuwe kracht waar om gevraagd wordt.
Die combinatie tussen kracht en kwetsbaarheid is ook te vinden in de lezingen van vandaag.
In Psalm 51 horen we koning David zingen die is aangesproken op zijn overspel met Batseba. Hij weet dat hij fout is geweest en bidt om vergeving. Kwetsbaarder dan dat kan je niet zijn. Je kijkt in de spiegel en durft te zeggen: dit was niet goed. Tegelijk is Davids eerlijkheid zijn kracht. Hij durft een beroep te doen op Gods bereidheid te vergeven. Daardoor is God in staat heilzaam in zijn leven aanwezig te zijn. Door kwetsbaar te zijn, het van God te verwachten, kan de weg voor de bidder van deze Psalm uiteindelijk verder gaan.
Marcus begint zijn verhaal over het leven van Jezus met allemaal kleine verhaaltjes. Het lijken wel foto’s die hij in een album geplakt heeft. Foto’s van hoogte- maar ook dieptepunten uit Jezus leven.
Het eerst fotootje laat zien dat Jezus uit Galilea naar de Jordaan komt om zich te laten dopen door Johannes. Het begint zou het onderschrift kunnen zijn.
Het tweede fotootje laat zien dat Jezus na zijn doop omhoog komt uit het water. Hij ziet de hemel opengaan en de Geest van God als een duif naar hem toe komen. Jezus hoort een stem: ‘Jij bent mijn geliefde zoon, mijn liefde voor jou is groot.’
Op het derde fotootje wordt Jezus de woestijn in gestuurd. Hij wordt daar uitgedaagd door de Satan. We zien op die foto ook hoe engelen voor Jezus zorgen.
Op een vierde foto wordt Johannes gearresteerd. Hij heeft te vaak dingen gezegd waardoor machtige mensen zich aangevallen voelden. Zij vonden het beter als Johannes zou zwijgen. Het doet denken aan de dood van Navalny deze week.
Op een vijfde foto zien we hoe Jezus naar Galilea gaat om daar het goede nieuws van God te vertellen. Eigenlijk net als Johannes deed bij de Jordaan. Jezus gaat door, waar Johannes gedwongen wordt te stoppen.
Een paar kleine foto’s die laten zien hoe heftig het is wat Jezus allemaal overkomt. Hij is net gedoopt, en heeft bij wijze van spreken een klopje op zijn schouder gehad. Vervolgens wordt hij door diezelfde hand de woestijn ingeduwd. De tijd in de woestijn is een periode van leren en ontdekken wie je bent. Waar kan ik op vertrouwen? Wat is belangrijk in mijn leven?
Als Jezus uit de woestijn terugkomt hoort Jezus dat zijn voorganger, neef en misschien wel vriend opgepakt is. Het lijkt wel alsof alles hem tegenzit.
De andere evangelieschrijvers vertellen wat er die 40 dagen in de woestijn gebeurde. Ze vertellen met welke dilemma’s de Satan Jezus lastig valt. Ze laten weten hoe Jezus iedere keer een weerwoord heeft. Mooi, maar we herkennen het misschien niet zo goed. Wij hebben niet altijd snel een antwoord klaar. Zeker niet als het om het geloof gaat. Dan zoeken we soms naar woorden. Vaak weet ik achteraf pas wat ik had kunnen of willen zeggen.
Marcus vertelt veel minder. Eigenlijk alleen maar dat Jezus veertig dagen lang uitgedaagd wordt de verkeerde keuzes te maken. Dat is een lange tijd! Probeer maar eens te bedenken hoe het is als er 40 dagen lang iemand op je inpraat, fluistert, schreeuwt en je over probeert te halen. Dan weet je op een gegeven moment niet meer waar je nu naar moet luisteren. Wat het goede is om te doen is dan opeens niet zo duidelijk meer.
Die kwetsbaarheid is wat deze afbeelding van Jezus voor mij uitstraalt. Hij is gemaakt door de Russische kunstenaar Ivan Kramskoj in 1872. Het is een kaal beeld. Een figuur in de leegte. Hij zit in een gebogen houding en met zijn handen gevouwen. Er is niet triomfantelijks aan deze Jezus. Dit is niet de Jezus die steeds het goede antwoord paraat heeft. We zien hem zitten: vertwijfeld, kwetsbaar, moe en alleen.
Misschien stellen we ons Jezus niet vaak zo voor. Als een kwetsbaar mens die andere keuzes had kunnen maken, te beginnen daar in de woestijn. De evangelie verhalen laten zien dat er meerdere momenten zijn in Jezus’ leven waar hij net zo kwetsbaar is als wij ons kunnen voelen. Denk bijvoorbeeld aan het gebed van Jezus in Getsemané, vlak voor hij gearresteerd wordt.
Dit is niet het gebruikelijke beeld, omdat wij weten hoe het verhaal verder gaat en eindigt. Dat Jezus trouw is aan zijn Vader. Dat hij gehoorzaam is, gekruisigd wordt, maar ook weer zal opstaan.
Voor mij geeft dit beeld van een kwetsbare Jezus alleen maar meer kracht en diepgang aan die overwinningsverhalen. Het laat namelijk zien dat Jezus echt gevoeld heeft hoe er aan je getrokken kan worden in het leven. Net zoals wij dat kunnen voelen in bepaalde perioden van het leven. De mogelijkheid is er geweest dat de Satan zou slagen in zijn opzet. Dat hij écht Jezus van zijn weg af had weten te brengen. Daar in de woestijn en later op zijn weg naar Jeruzalem.
Dat die mogelijkheid bestaan heeft, maakt Jezus kwetsbaar en weerloos. Daarin staat hij heel dichtbij ons mensen. Het staat er niet, maar Jezus zal gebeden hebben tot zijn Vader. Hij zal in de Bijbelteksten die hij uit zijn hoofd had geleerd steun hebben gezocht. Jezus was als Joodse jongen opgevoed en zal de Psalmen gekend hebben. Die liederen zullen hem geholpen hebben toen hij op zoek was naar de moed en de wijsheid om het goede te doen.
Ik zou me zomaar kunnen voorstellen dat Jezus in de woestijn onder andere Psalm 51 heeft gezongen. Niet omdat hij had gezondigd, fouten had gemaakt in zijn leven, maar omdat hij voelde dat het spannend was. Hij had de hulp van zijn Vader nodig om te doen wat hij moest doen.
Zo wordt er in Psalm 51 gevraagd om een zuiver hart en een nieuwe geest. Een geest die vast staat als het er op aankomt: ‘geef me nieuwe moed, …, dan zal ik overal over u vertellen.’ Dit soort oude woorden kunnen je de kracht geven om door te gaan, als het je niet meer ziet zitten.
Dat we vandaag de 40-dagentijd beginnen met het beeld van een kwetsbare Jezus vind ik troostrijk en hoopvol. Juist in zijn kwetsbaarheid kan Jezus zijn grote kracht laten zien. Jezus is niet als supermens van buiten gekomen. Hij heeft als mens gevoeld wat wij dagelijks voelen, maar is in staat geweest die weg te gaan die geen enkel ander mens kon gaan. Zo is Jezus tot onze redder geworden en heeft hij de weg naar God voor ons geopend.
Jezus’ kwetsbaarheid nodigt ons uit om zelf ook kwetsbaar te durven zijn. Te durven voelen dat we het niet allemaal alleen kunnen, maar dat we ook in het geloof hulp nodig hebben. Want juist als wij het durven opgeven om op eigen kracht alles te bereiken, geven wij God de ruimte om met zijn engelen voor ons te zorgen. Dan maken wij ruimte voor Gods Geest om in ons aan het werk te gaan.
Dat we zo kwetsbaar durven te worden in deze weken op weg naar Pasen.
Amen
