3 februari 2019
Gemeente van Jezus Christus,
Het boek Ester is een prachtig verhaal. Als je ziet met hoeveel oog voor detail het verhaal is samengesteld dan wordt het steeds mooier. Maar wij zijn zomaar midden in het verhaal gevallen. Daarom moeten we even ons geheugen opfrissen of wat over de eerste hoofdstukken horen, voordat we verder kunnen met het gedeelte dat zojuist gelezen is. En aangezien van de week de Bijbelquiz was, blijven we in stijl en doen we dat in de vorm van een aantal quizvragen.
Wees gerust het zijn meerkeuze vragen.
Waarom wordt Wasti afgezet als koningin?
L: haar feestje voor de vrouwen was leuker dan Ahasveros’ feestje
R: ze weigerde bij de koning te komen
Met welke naam is Ahasveros ook bekend?
L: Xerxes I
R: Darius I
Hoe lang duurden de schoonheidsbehandelingen van Ester?
L: 2 maanden
R: 12 maanden
Waarom wordt Haman zo boos dat hij een bevel uitvaardigt om de joden uit te roeien?
L: Mordechai heeft zijn plannen voor een aanslag op de koning verklapt
R: Mordechai weigert voor hem te knielen
Hoeveel kilo zilver is Haman bereid om aan de schatkist te betalen?
L: 1000 kilo
R: 300.000 kilo
Ook in Susa, de stad in het huidige Iran, de stad waar de Perzische koningen de zomer doorbrachten, wordt het bevel bekend gemaakt. Hoofdstuk 3 eindigt dan als volgt: ‘En terwijl de koning en Haman rustig zaten te drinken, raakte de stad Susa in rep en roer.’
Met zo’n cliffhanger kan je het boek niet wegleggen toch? Hoe zal dit verdergaan?
Vervolgens ontmoeten we Mordechai die, als hij het nieuws hoort, met de rest van de stad meedoet. Hij hult zich in rouwkleren en terwijl hij het uitschreeuwt van verdriet trekt hij de stad door op weg naar het paleis. Voor de ingang naar het publieke deel van het paleis blijft hij staan. Naar binnen gaan mocht niet, want koning Ahasveros wilde niets te maken hebben met rouw en verdriet. Op een plek waar hij wel opgemerkt moet worden, ook door de mensen die om Ester heen staan, houdt Mordechai halt.
Waar Mordechai eerder Ester de opdracht gaf om te zwijgen over haar identiteit, is de tijd om te zwijgen nu voorbij. Mordechai laat luid en duidelijk merken dat het bevel over hem gaat en dat hij er diep door geschokt is. Dat doet hij zo in het openbaar dat er voor Ester geen ontkomen meer aan is. Zij kan geen neutrale toeschouwer blijven, maar moet gaan kiezen waar haar loyaliteiten liggen.
Vervolgens ontvouwt er zich een discussie tussen Ester en haar pleegvader Mordechai. Het begint er mee dat Ester door haar dienaressen kleding naar Mordechai laat brengen. De reden daarvoor kan zijn dat hij dan het paleis in mag en ze rechtstreeks met hem kan praten. Mordechai weigert de kleding echter.
Dan komt er een tussenpersoon in beeld. Hatach een eunuch van de koning, dus eigenlijk van de vijand, die Ester haar persoonlijke dienaar was. Hij moet informeren waarom Mordechai zo wonderlijk doet. Kennelijk heeft de onrust in de stad Ester nog niet bereikt. We kunnen ons dat ook wel voorstellen. Dat ze in het paleis in een soort koninklijke bubbel leefde waarin het gewone leven heel ver weg van haar gehouden werd.
Hatach voert zijn opdracht niet discreet uit, maar vindt Mordechai op het plein voor het paleis en lijkt daar het gesprek met hem aan te gaan. Vervolgens krijgen we een verslag van het gesprek en horen we woordelijk wat Hatach tegen Ester moet zeggen. Het moet ons wel opvallen hoe goed geïnformeerd Mordechai is. Hij weet precies wat er aan de hand is, weet een document te overhandigen en kan zeggen hoe belachelijk veel zilver Haman beloofd heeft aan de schatkist af te dragen.
Mordechai is een man met een missie, zo is te merken. Hij laat Hatach duidelijk weten wat hij moet doen, namelijk de documenten laten zien, haar informeren over alles en haar te gebieden naar de koning te gaan. De fysieke afstand tussen hen en het feit dat de communicatie via een tussenpersoon gaat, hindert Mordechai niet om zijn strijdplan uit te voeren.
Hij heeft ook een duidelijk plan klaar wat Ester bij de koning moet doen. Ze moet naar de koning toe gaan, zijn genade afsmeken en bij hem pleiten voor haar volk.
We kunnen ons voorstellen dat Ester dit niet direct ziet zitten. Ze kent de zeden en gewoonten in het paleis en weet niet of Mordechai’s drieste plan kans van slagen heeft. Net als vele grote leiders in de Bijbel deinst Ester terug voor de taak die haar opgelegd wordt. Denk aan Mozes of Gideon, die allerlei bezwaren opwierpen toen zij geroepen werden. Grote namen van hele gewone mensen die in eerste instantie helemaal niet zagen zitten om te doen wat er van hen gevraagd werd.
Zo raakt dit verhaal aan een vraag die voor ons vandaag de dag ook nog heel relevant is: Waar vinden hele gewone mensen de moed om boven zichzelf uit te stijgen, hun angsten te overwinnen en te doen wat goed of wat nodig is in een bepaalde situatie?
Waar haalden bijvoorbeeld de mensen binnen de Protestantse Gemeente Den Haag de moed vandaan om een ononderbroken kerkdienst te starten om de uitzetting van 3 in Nederland gewortelde kinderen te voorkomen. Net zo goed een driest plan, met een onzekere uitkomst. Een plan dat een bijzondere beweging op gang heeft gebracht en heeft versterkt, waardoor het lot van deze groep kinderen is veranderd. Het is jammer dat dit ten koste moet gaan van andere kwetsbare mensen, maar het is mooi dat er voor deze kinderen weer toekomst is.
Waar haalden zij de moed vandaan? Waar halen wij de moed vandaan om te doen wat er van ons gevraagd wordt? Soms kunnen wij zaken op ons bordje krijgen waarvan we het gevoel hebben: dat kan ik niet, dit is te veel of te moeilijk. Soms is dat ook zo, maar andere keren blijk je ergens uit een krachtbron te putten waardoor je meer kan of aankan dan jezelf gedacht had.
Het antwoord dat het verhaal van Ester en Mordechai op deze vraag geeft is even prachtig als verscholen. In lijn met het verhaal zou een antwoord kunnen zijn: Omdat wij een vermoeden hebben van Gods zegenende aanwezigheid. We bevinden ons op een keerpunt in het verhaal van Ester. Precies op dat keerpunt lijkt God voelbaar aanwezig, zoals God wel vaker impliciet of expliciet aanwezig is op keerpunten in de verhalen van de Bijbel.
Mordechai zegt: ‘als jij dit niet doet zal er redding komen van een andere kant’ en ‘wie weet ben je wel koningin geworden met het oog op een tijd als deze’. Vervolgens geeft Ester de opdracht om de Joden te verzamelen en voor haar te vasten en te bidden zo is de onuitgesproken verwachting. Nergens wordt God expliciet genoemd, maar in alles is Zijn aanwezigheid voelbaar. Door te vasten doet Ester een beroep op God om kracht en genoeg moed om te doen wat goed is.
Meer dan een vermoeden van God is het niet in het boek Ester. Hoe vaak is dat voor ons ook niet zo? Dat wij niet verder komen dan een vermoeden van God in ons leven. Meestal kunnen we Hem niet precies aanwijzen. Toch kan alleen al dat vermoeden, dat gevoel van Gods aanwezigheid ons de kracht geven om te doen wat goed is.
De Joodse schrijver Amos Oz, afgelopen december overleden, heeft het in een interview een keer gehad over de ‘orde van het theelepeltje’. Een beweging van mensen die niet weglopen voor problemen of de verantwoordelijkheid op anderen proberen af te schuiven, maar daadwerkelijk een bijdrage leveren aan een effectieve oplossing van problemen. Soms voelt ‘het goede doen’ als een poging doen een brand te blussen met een theelepeltje. ‘Een theelepeltje is heel klein en het vuur is enorm, maar we zijn met miljoenen en ieder van ons heeft wel een theelepeltje.’ zo zei Amos Oz daarover.
Vandaar de ‘orde van het theelepeltje’. Een orde die inmiddels bestaat. Het is een internationale beweging van mensen die opkomen voor het goede, als een zachte kracht in de wereld.
Al die moedige mensen zijn niet anders dan u, dan jou en dan mij. In iedereen schuilt de moed om te doen wat goed of rechtvaardig is. De kracht om boven jezelf uit te stijgen en daarmee jezelf en anderen te helpen.
In die moedige mensen, in de zachte krachten van deze wereld mogen wij een vermoeden hebben van God. Hij wil ons zegenen met moed, kracht en uithoudingsvermogen. Bij God mogen wij schuilen als wij zelf even niet meer weten waar we het vandaan moeten halen.
Hoe het verhaal van Ester afloopt? Ik ga het u niet vertellen, maar nodig u uit om vandaag thuis nog eens een Bijbel erbij te pakken en het boek Ester te lezen. Het enige wat ik wil verklappen is dat ik vind dat Ester een theelepeltje waard is.
Amen
