22 maart 2009
Bidden wij ons Kyriëgebed:
Here God, we worden er stil van, als we bedenken hoeveel slachtoffers er alleen al in deze ene week vielen ten gevolge van geweld. Wat is er toch aan de hand met onze wereld dat in één week zoveel mensen in rouw zijn gedompeld, omdat hun partner, hun kind opeens werd weggerukt uit het leven? Voor het leven getekend door verdriet of trauma’s. Wees die mensen nabij, o God, en help ons geweld te voorkomen, kinderen voor geweld te behoeden.
Heer, ontferm U over mensen die zich niet kunnen verweren tegen terreur. Slachtoffers van bommen en zogenaamde auto-ongelukken die verdwaasd rondlopen met wonden die maar niet willen helen, met verdriet dat maar niet overgaat, met pijnlijke herinneringen en een martelende onzekerheid.
Heer ontferm U over mensen die zich niet kunnen verweren tegen het structurele geweld van een visie op economie die alom slachtoffers maakt. Mensen die ten gevolge van de globalisering hun vertrouwde producten, hun winkel, hun werk zien verdwijnen. Alles wordt alleen maar duurder. De geldontwaarding gaat maar door. Hoe kom je rond? Hoe overleef je dit alles?
Ontferm U over mensen die misleid worden door zogenaamde schriftgeleerden. Steeds weer worden aangemoedigd om zich met een zogenaamd belangrijk min of meer religieus probleem bezig te houden, terwijl het achterhoedegevechten zijn. Dat wij in en buiten de kerk mensen niet misbruiken voor ideologische gevechten waar niemand beter van wordt. Dat wij in de kerk mensen niet enthousiast maken voor religieuze prullaria die aan de essentie voorbij gaan, maar mensen laten zien waar het werkelijk op aan komt in het leven.
Al deze mensen dragen wij op aan Uw aandacht, Uw goedheid. Daarom bidden wij voor hen: KYRIE ELEISON.
Gebed van de zondag:
Gij, Heer, machtig en in alle eeuwen onze God, wij bidden U:
aanschouw uw gelovigen. Zij zoeken U van ganser harte.
Strek uw machtige rechterhand beschermend over hen uit, behoed hen voor rampspoed.
Sterk ons in het vertrouwen dat U ons begeleidt door het leven.
Maak dat de macht van het kwaad gebroken wordt door een onweerstaanbare goedheid.
Maak dat onze ogen zijn gericht op uw Koninkrijk,
wij net als Petrus, Johannes en Jakobus alleen oog hebben voor Uw Zoon,
die ons het goede voorleeft
in deze veertig dagen, ja in heel ons leven. AMEN.
Ook al staat het verhaal van de tempelreiniging bij Johannes vooraan in zijn Evangelie, het is eigenlijk een flashback, een terugblik op wat gebeurd is. Een kwestie van voortschrijdend inzicht, dankzij Pasen. Pas na Pasen heeft dit gebeuren een diepere zin gekregen voor de leerlingen van Jezus, omdat men pas na Pasen de diepere betekenis is gaan verstaan van wat Jezus in de tempel wilde bereiken met zijn optreden. Pas in het licht van Pasen, eerder niet, vallen alle stukjes van de legpuzzel op hun plaats. Pas in het licht van Pasen wordt eindelijk duidelijk wie deze Jezus is en wat Hij ons ten diepste duidelijk bedoelt te maken. Pas na Pasen krijgen Jezus’ tekenen, zijn daden vol symboliek een diepere betekenis. Vóór die tijd kent men de Schriften nog niet: men staat er weliswaar bij en kijkt er naar, maar men doorziet het allemaal niet. Het IS ook een merkwaardig gebeuren wat zich hier in de tempel afspeelt, want wat krijgen we nou? Jezus, die zo intens voor verzoening en vrede pleit, maakt hier opeens gebruik van geweld. Dan moet er wel wat aan de hand zijn!
Vlak voor Pascha wordt elk jaar grote schoonmaak gehouden: het hele huis moet worden gereinigd van alles wat gezuurd is. Ongezuurd brood, daar gaat het sinds de uittocht uit Egypte om met Pascha, het feest van de ongezuurde broden. Waarom zou er dan in de aanloop naar Pascha geen reiniging kunnen plaatsvinden in GODS huis? Opdat in de tempel alleen overblijft wat zuiver is, conform Gods bedoelingen.
Jezus heeft in de tempel met een eeuwenoud probleem te maken: dat bedevaartsoorden en heiligdommen ontaarden in business. Al die souvenirs, al die prullaria, die er bij zijn gekomen, is dat wel GODS bedoeling? Dat je je geld inwisselt voor tempelgeld om zo de kerk te steunen, dat valt nog te begrijpen. Dat je dankbaar een offer brengt als je Jeruzalem als pelgrim bezoekt eveneens. Maar er is tot Jezus’ ontzetting zoveel onzuivers bij gekomen, overbodige aanwas: een brede rand van niet koschere handelspraktijken. Dat was toch niet Gods bedoeling? Een huis van gebed mag toch geen winkel worden? Ondanks allerlei voorschriften in de Bijbel over de gang van zaken in tabernakel en tempel, wordt de oorspronkelijke bedoeling van de Thora met voeten getreden, nota bene in de heilige stad Jeruzalem. Zelfs in Gods huis, het hart van het Jodendom, draait het niet langer om alleen God dienen. Door volksdevotie, door allerlei min of meer religieuze praktijken is het zicht op God vertroebeld geraakt. Dat is toch niet acceptabel? Dus weg ermee! De zweep er over! Heel provocerend gaat Jezus tekeer.
Afwijkend gedrag roept altijd weer ontsteltenis, een heftige reactie op. Deze merkwaardige, omstreden profeet verstoort zelfs in het religieuze hart van de stad van de vrede de vrede. Waar haalt deze ordeverstoorder het recht vandaan?
Jezus LEEFT volstrekt uit de Thora. Daarom heeft Hij moeite met tradities die niet Bijbels zijn. Gods Zoon leeft uitsluitend gericht op God en zijn gebod. Vandaar zijn schokkende optreden. Door hardhandig in te grijpen probeert de profeet mensen tot nadenken te brengen over wat er in de loop der tijd is misgegaan in de tempel. Wat zou anders moeten, zodat men zich in Gods huis weer volledig kan concentreren op God, dus op het gebed? Welke tradities zijn wel en welke gewoonten zijn niet goed? Juist bij een godsdienstoefening, juist tijdens een religieus hoogtepunt mag je niet afgeleid worden van waar het in het geloof eigenlijk om draait: kontakt met God via het gebed. Je gaat niet naar de kerk voor de preek, maar om te bidden.
Ook hier toont Jezus dat Hij leeft uit de Psalmen. Daarom verteert de hartstocht voor Gods huis Hem hier (Psalm 69:10a). Daarom ijvert Hij in Jeruzalem voor ingrijpende hervormingen. Aan het begin van zijn leven vertoefde Hij in de tempel als vroegwijze leerling, aan het eind van zijn leven als leraar van Thora, heel praktisch. Geloven is immers doen, het opnemen voor GODS zaak.
Hebben die reacties op Jezus’ schokkende optreden veel geholpen? De kerk is helaas nog steeds vol souvenirwinkeltjes en religieuze prullaria gericht op volksdevotie. De kerk is dus in nog veel ernstiger mate schuldig dan de handelaars in de tempel. Op grond van de Schriften had men immers, zeker na dit gebeuren, beter kunnen weten. Mag dat wel: mensen voorzien van religieuze prullaria, mensen warm laten lopen voor overbodige campagnes? Ook na de Reformatie zijn er op protestants erf heel wat prullaria van zogenaamd theologische of spirituele aard. Jezus vindt dat men kritisch moet kijken naar waar het op aan komt: wat is wel en wat is niet belangrijk voor God?
Jezus wil tot de kern van Gods zaak doordringen. Dat kan wel eens niet met ONZE smaak overeenstemmen. Dat kan, net als in de tempel, tot kortsluiting leiden. Toen met Joden, veelal schriftgeleerden; vandaag de dag met ons. Begrijpen wij Jezus wel? Dat is de kritische vraag die hier klinkt en die heel het Evangelie door klinkt. Staat in ons Godshuis het gebed centraal of gaat het bij ons in de kerk om andere zaken, bijzaken? Komen wij naar Gods huis om te bidden? Komen wij voor God of voor onszelf? O wee als het ons niet aanstaat! ‘Ik vind er niks’. Of het in de kerk der eeuwen om ONZE smaak of om actualiteit draait, dat is maar helemaal de vraag. Het zou wel eens ergens anders om kunnen draaien. Komen we in de kerk toe aan de hoofdzaak: het gebed? De tempelreiniging wil de weg banen naar het gebed. De tempelreiniging is ook een kritische vraagstelling aan ONS adres.
Wat hebben we nodig om in Gods huis te kunnen bidden? Stilte. De weg naar het gebed leidt via stilte. Het geheim van de stilte is niet voor niets de eeuwen door een kostbaar bezit van de kerk.
Wat hebben we nog meer nodig om in Gods huis te kunnen bidden? Niet afgeleid worden door geroezemoes. Ons volledig kunnen concentreren op God via liederen, gebeden en muziek.
Indringende teksten van liederen geven ons stof tot nadenken, omdat zij verder reiken dan het gewone, ons op een ander spoor zetten.
Muziek tilt ons boven onszelf uit tot goddelijke hoogten. Muziek die in ons hoofd blijft naklinken leidt tot verstilling, tot troost, tot dankbaarheid, tot gebed.
Reformator Jezus wil dat in Gods huis vooral gebeden wordt. Daarom geeft Hij ons de vraag mee naar huis: welke factoren belemmeren ons gebedsleven, in de kerk en thuis, en welke factoren zijn bevorderlijk voor ons gebedsleven?
Heilzaam omgeven door het gebed mogen wij leven met God. Jezus bidt zelf voortdurend, tot in Gethsemané toe. Zo leeft Gods Zoon ons de kern van het geloof voor: geloven is bidden. Via de tempel leidt Jezus ons naar het gebed, naar God, opdat wij gesterkt door de kracht van het gebed, gesterkt door het kontakt met God ons gedragen weten door onze hemelse Vader, geprezen zij zijn Naam. Amen.
Laat ons bidden:
Hoe oud zij ook wordt, je moeder kan je niet missen. Verdriet is je deel. Wees mensen tot troost bij wie veel naar boven komt, opdat er op een gegeven moment weer meer zal zijn dan verdriet, want verdriet doet zoveel met je.
Wij danken U, dat wij mogen leven op de adem van Uw stem, gedragen door de kracht van het gebed. Wij danken U dat U er voor ons bent en dat wij tastend en zoekend in kontakt met U mogen treden, vaak via stamelen.
Wij danken U voor Uw Woord. Dat U ons kritisch benadert, kritisch op het goede spoor zet, zodat wij kunnen leven tot eer van Uw heilige Naam. Waar vind je dat? Is het niet alleen in de kerk, rondom U?
Wij danken U dat U ons zo serieus neemt dat U ons bij de hand neemt en naar het goede leidt.
Wij danken U dat U ons doet delen in de rijkdom van gebeden, liederen en muziek. Waar vind je zoveel moois buiten de kerk? Waar vindt men zoveel gulheid weer als Jezus heeft voor mij? (gez. 147:5).
Wees met wie ziek zijn, pijn lijden naar lichaam en geest, vol onzekerheid en angst zitten. Het leven kan zo hard zijn, zo wreed. Draag mensen door de moeilijkheden heen.
Wees met wie er moeite mee hebben om zich te handhaven, een koers uit te zetten in hun leven, daar consequent aan te werken. Geef doorzettingsvermogen, idealen.
Laat Uw kerk een plaats van gebed zijn, een plek waar mensen zichzelf hervinden, weer op krachten komen. Dat mensen in Uw huis de troost vinden die zij zo nodig hebben, de kracht om vol vertrouwen verder te gaan. Dat mensen omgeven door een warme gemeenschap ervaren dat zij er niet alleen voorstaan, maar gedragen worden door de gebeden van anderen.
Steun wie zich enthousiast inzetten voor Uw kerk, daar veel tijd en energie in steken. Dat men daar plezier aan beleeft. Dat men daardoor gevoed wordt.
Wees met wie bang zijn dat zij hun baan zullen verliezen. Daardoor onzeker worden, geblokkeerd raken, daardoor hun zekerheid, hun toekomst in duigen zien vallen.
Wees met al die gastarbeiders die met hangende pootjes weer naar hun vaderland terug moeten keren. Het leek allemaal zo veelbelovend te zijn; en nu dit…
Wees met het volk van Zimbabwe, waar lijden en terreur maar doorgaan. Wat heeft men daar veel te dragen.
Voor al deze mensen bidden wij U: SCHEP IN ONS…
Aan U vertrouwen wij ons toe in ons stil gebed.
OV.
