8 maart 2009
Kyriëgebed:
Op de berg van Uw verbond met de mensen baadt U in het licht van Uw heerlijkheid.
Velen zien geen hoogtepunt, geen lichtpuntje; wel een dieptepunt, omdat zij vechten tegen hun tranen. Het gemis is zo groot. Samen was het leven zo anders. Alleen zijn doet zo’n pijn. U kent hun verdriet na dat sterfgeval, na die moeizame scheiding. U weet wat een mens dan nodig heeft.
U bent het licht, maar velen zien geen enkel lichtpuntje, nadat zij van de dokter die vreselijke boodschap te horen hebben gekregen die zoveel onrust zaait en zoveel angst oproept. Wanhopig zoeken mensen steun bij U, bij elkaar. Zij verwachten uitkomst bij U.
Omgeef deze zo zwaar getroffen mensen met Uw barmhartigheid, want het lijden is zo groot.
U bent omgeven door licht, maar als je alleen op de wereld staat en alleen voor je broertjes en zusjes moet zorgen komt er wel erg veel op je af. Heel wat kinderen treft dat lot. Terwijl je zelf nog zo onzeker in het leven staat, moet je al van alles. Hoe red je dat?
Geef dat iemand oog voor deze kinderen heeft, hen helpt, zodat er toch lichtpuntjes zijn in moeilijke omstandigheden; kinderen toch groot worden.
Om U heen is het licht, maar in het leven van wie eenzaam zijn is het vaak zo duister. Niet meer dan de dagelijkse routine is zo kil, zo uitzichtloos.Mensen op zoek naar warmte, mensen op zoek naar aandacht. Sta hen bij, o God.
Al deze mensen dragen wij op aan Uw aandacht, Uw goedheid. Daarom bidden wij voor hen: KYRIE ELEISON.
Gebed van de zondag:
Gij, die U door de kracht van Uw licht onttrekt aan onze ogen, luister naar ons roepen.
Houd ons in leven, zoals U Uw knecht Jezus in leven hebt gehouden,
nadat U Hem dat teken hebt gegeven van het licht dat sterker is dan de duisternis,
van Uw heerlijkheid die sterker is dan lijden en dood.
Laat ook ons door lijden heen het ware leven binnengaan
in navolging van Hem die ons het vertrouwen in U heeft voorgeleefd, Uw wil heeft volbracht, tot op het kruis.
Laat Hij dag aan dag onze gids ten leven zijn
in deze veertig dagen, ja in heel ons leven.
AMEN.
Elia heeft een burnout doordat hij diep teleurgesteld is na dat geweldige gebeuren op de Karmel. De Karmel heeft geen vervolg gekregen, terwijl Elia dat zozeer had gehoopt, ja dat eigenlijk had verwacht. Maar ook op de Karmel duurde het enthousiasme maar even. Er consequenties aan verbinden, nee, dat gebeurde niet. Is vox popului wel vox Dei? Of is de stem van het volk maar al te vaak een populistisch geluid? Van Elia de geweldenaar is niets meer over. Ten einde raad is deze profeet in tegenstelling tot Jona op zoek naar zijn baas, God. Even Apeldoorn bellen.
Maar waar VIND je God? Ook Elia weet het niet. Daarom zijn mensen langs allerlei wegen op zoek naar God. De een gaat op weg, op bedevaart, naar een klooster of naar een bekende bedevaartsplaats; een ander hoort een stem, die gezag over je heeft. Weer een ander vindt God in de stilte. Een vierde in de schoonheid van de natuur of in het overweldigende van de kracht van de natuur. Een vijfde beluistert God door, net als op Pinksteren of net als Franciscus van Assisi, enthousiast van de wind te gaan leven. Een zesde identificeert God met vuur en wordt vurig van Geest. Elia tast op Horeb allerlei mogelijkheden af. Is God aanwezig in dat zachte koele briesje? Wie het weet mag het zeggen. Ook deze profeet is op zoek naar God. Of moeten we liever zeggen: God is op zoek naar Elia? Voordat wij HEM gevonden hebben, heeft Hij ONS al gevonden. Voordat wij Hem zoeken zet de goede Herder ons, net als Elia, op het juiste spoor.
In beide Bijbelgedeelten draait het om God op een bijzondere manier ervaren en daarom om alleen Hem aanbidden en gehoorzamen. In beide Bijbelgedeelten draait het niet om begrijpen, maar om je door God in je kraag LATEN grijpen. Het gaat hier niet om een vaag vermoeden, maar om moed vatten, om moedig achter de Heer aan gaan, ook als die weg een onbegrijpelijke weg is, zoals bij Elia, of een afschuwelijke lijdensweg, zoals bij Jezus. In de stilte en in het licht van God draait het niet om doorgronden, maar om grond onder de voeten krijgen. Net als eens Mozes beseffen dat de plek waarop je staat heilige grond is, omdat de heilige God ons bij hoge uitzondering tastbaar nabij is. God – niet ver weg maar dichtbij, uniek, ondoorgrondelijke; zonder tastbaar te zijn: raak Mij niet aan; IK ben niet vast te leggen. God BLIJFT ongrijpbaar voor ons, een mysterie. God ervaren is een heilzame ervaring; zo bijzonder dat je die ervaring nooit meer vergeet.
De discipelen leren Jezus hier van een onverwachte kant zien: hier zet Hij zich niet als mens met de mensen in voor anderen, maar staat Hij dichter bij God dan wie dan ook. Die keerzijde van de medaille laat ons zien waardoor Gods Zoon zich kan inzetten voor anderen: doordat Hij Gods nabijheid, Gods kracht ervaart. Deze gedaanteverandering als teken van Gods nabijheid verheldert ons iets van Jezus’ nabijheid als het er om gaat dat WIJ medemensen helpen: zonder de inspiratie van Gods Geest kan je mensen niet laten delen in het licht van Gods genade. Medemens zijn is net als Jezus meer dan een gewoon mens zijn. Je moet leven in het licht van God, wil je net als HET licht der wereld licht om je heen kunnen verspreiden. Uit hoge hemel afgedaald naar jullie lage niveau kom Ik uiteindelijk van Boven; Mijn kracht komt van Boven. Dankzij een leven dat in het teken staat van stilte en licht kan je er zijn voor anderen, als kind van God. Lichtdragers van God verdrijven het duister uit het leven van medemensen.
Jezus staat boven ons en niet alleen op de berg. Je moet Hem daarom op een aparte wijze benaderen: tegen Hem opzien, Hem aanbidden en gehoorzamen. Pas dan komen wij nader tot Hem, pas dan verstaan wij Hem beter. Wij aanbidden de Vader en de Zoon vanuit een diepe verwondering over hun goedheid, omdat alleen ZIJ in onze ogen gezag genieten, omdat zij ons iets unieks te zeggen hebben en ons iets unieks laten zien, zoals hier. Rond God is er een heilzaam standsverschil, omdat het rond God om meer dan het gewone gaat. Dat beseffen we niet altijd. Gebeurtenissen als deze twee doen ons opnieuw beseffen dat God zoveel meer is: onuitsprekelijk meer, onbevattelijk meer. DAT zien gebeurt soms maar even. Inzicht is zeldzaam. Heeft men Elia begrepen of Jezus?
Aanbidding en gehoorzaamheid. Dankbaar God aanbidden is ook een kwestie van tasten en zoeken. Leren bidden is een leven lang tasten of je het grijpen mag. Bidden krijg je nooit in de greep. God gehoorzamen is heel praktisch, gericht op een alternatieve wijze van leven. Bij de navolging van Christus gaat het om een bijzondere wijze van leven, die alleen het goede bevordert en daarom net als de Tien Woorden wat mensen schade berokkent op afstand houdt. God gehoorzamen is geen slaafse onderwerping en domweg opzien naar, maar vrij zijn om te doen wat God van je vraagt. Je hebt ook de vrijheid om nee tegen God te kunnen zeggen. Maar het is de vraag of dat in je eigen belang is. God gehoorzamen biedt ons de kans om uit te groeien tot een gaaf, tof medemens, die goedheid verspreidt. Kadaverdiscipline daarentegen richt alleen kwaad aan. Kadaverdiscipline richt het goede botweg te gronde, verspreidt geen licht en geen heil, zoals Christus en christenen.
Ten teken dat Jezus uniek is, is er die witte glans, die verwijst naar God, die in een ontoegankelijk licht woont, en verwijst naar de toekomst van de Heer, de Opgestane. Hier is al een glimp van Pasen te zien. Op de berg genieten wij met de discipelen, omstraald door het licht van de Opgestane, al een voorproefje van Pasen. Het licht van Gods goedheid wint het. Het zwarte gat van lijden en dood, waar we nu in kijken, heeft NIET het laatste woord. Via dit unieke gebeuren op een berg spreekt God ons, net als op de Sinai, moed in om de toekomst onverschrokken tegemoet te gaan, ook al is onze weg door het leven een merkwaardige weg van dreiging, lijden en dood. Vol goede moed gaan wij achter Jezus aan via lijden naar heerlijkheid. Dankzij de Opgestane komen wij glansrijk het lijden door. Om het zicht te houden op die toekomst, om daar moed op te hebben is er deze verademing rond de Opgestane.
Jezus, Mozes, die Gods volk ondanks veertig jaar ontberingen, lijden en dood toch in het beloofde land brengt, en Elia, wet en profeten. Is er meer mogelijk? Jezus brengt ons indringend via wet en profeten in aanraking met God en het goede. Heel de volheid Gods is zichtbaar rond deze ene Jezus. Logisch dat Petrus dit moment suprême wil vasthouden. Zo’n uniek gebeuren, daarvan zou je willen dat het niet voorbijgaat. Duurde dit maar eeuwig! Net als deze discipelen God zien, dat zouden wij ook wel willen. En dat bijzondere moment zouden ook wij vast willen houden. God houdt echter niet van een droomwereldje, maar zet ons weer met beide voeten op de grond. Wij leggen niets vast en dalen de berg ook weer af, want via de aanbidding draait het om gehoorzaamheid, om wet en profeten in praktijk brengen. Geloven is niet iets zweverigs; geloven is doen, heel praktisch Jezus volgen. Deelhebben aan goddelijke hoogtepunten is een kwestie van genade: niet iets dat je kunt vasthouden, WEL iets waar je lang op kan teren. Contemplatie is geen doel in zichzelf, maar een middel, een doorgangsfase om des te intenser te leven met God in dienst van de mensen.
Leven geïnspireerd door wet en profeten is leven vanuit een geheim en daarom het mysterie van het leven met anderen delen. Het leven blijft een zoektocht. Onze diepste vragen worden nog NIET beantwoord. De nodige vragen blijven. Dat gold voor de discipelen; dat geldt ook voor ons. Maar zou een leven zonder vragen nog wel boeiend zijn? Soms licht God al een tipje van de sluier voor ons op, opdat wij des te vuriger uitkijken naar Zijn Zoon en net als Elia alles verwachten van Gods toekomst. Amen.
Vóór gaven en gebeden:
In het Liedboek staat merkwaardig genoeg geen enkel lied over de verheerlijking op de berg. Een duidelijke lacune. Verder ken ik maar twee liederen over die indrukwekkende gebeurtenis, waarbij God opnieuw laat zien dat Hij licht voor ons wil zijn, meteen al van het begin heilzame grenzen stelt aan de duisternis in ons leven. Een van die twee liederen hebben we zojuist gezongen. Het andere lied staat in Zingend geloven.
In de orthodoxe kerk besteedt men WEL veel aandacht aan het licht op de berg Tabor. In de mystiek, op ikonen, in diensten. Men heeft op 6 augustus zelfs een speciale feestdag gewijd aan Jezus’ heerlijkheid.
Dat God licht is, is op deze ikoon wel heel duidelijk te zien. Het licht van de schepping begeleidt Gods bijzondere schepsel: Zijn eniggeboren Zoon, onze Heer. De stralen van dat licht stralen op de discipelen af ten teken dat wij mogen leven in het licht van God en Zijn Thora, Zijn gebod. U ziet dat de discipelen niet weten wat hen overkomt. Verbaasd vallen zij ter aarde. Verwonderd vallen zij in aanbidding voor Jezus neer. Zoiets hebben zij nog nooit gezien. Zoiets groots kan je alleen rond Jezus zien.
Naast Jezus ziet U Mozes en Elia, Wet en profeten. Elia, de Voorloper, de aankondiger van de Messias, wijst net als Johannes de Voorloper op het Isenheimer altaar, naar Jezus. Mozes houdt staande naast de tweede Mozes de stenen tafelen in zijn hand.
Op de tweede ikoon ziet U nog beter dat een goudkleur op menig ikoon duidelijk aanwezig is, net als op menige muurschildering in een orthodoxe kerk, ten teken dat God licht is en dat wij onderweg zijn naar de stad van goud.
Jezus, de ster van Bethlehem, omgeeft ons met het licht van Zijn heerlijkheid. Zo zien wij nu al een voorproefje van wat komen gaat. Gods licht als troost in donkere dagen. Gods licht als belofte van een heerlijke toekomst voor alle mensen. Dat is wel een feestje waard. Op 6 augustus gaat dan ook menigeen in Oost-Europa naar een klooster om daar dat bijzondere feest te vieren of om bij een monnik te gaan biechten die het Taborlicht heeft gezien.
Laat ons bidden:
Wij danken U dat dankzij U niet de duisternis maar het licht het laatste woord heeft in ons leven. Dat U ons in leven en in sterven omgeeft met het licht van Uw genade is groots. Over zoveel goedheid, zoveel troost kunnen wij ons alleen maar diep verwonderen.
Wij bidden U om kracht en geduld voor mensen die vooral het duister ervaren in hun leven en daarom radeloos zijn, alle vertrouwen kwijt zijn. Dat er in hun leven meer is dan moedeloosheid. Geef hun en hun naasten daartoe de nodige steun.
Wij danken U dat wij mogen leven in het licht van Uw genade, dat wij als Uw kinderen vrij en blij mogen spelen voor Uw lichtend aangezicht.
Maak dat wij in onze samenleving voldoende ruimte geven aan spelende kinderen, want ruimte om te spelen heb je zo nodig als kind.
Wees met kinderen in wier leven het donker is, omdat zij het even niet zien zitten. Het loopt niet lekker op school. Het loopt niet goed thuis. U weet wat hen bezighoudt, hen benauwt.
Maak dat die donkere wolken overwaaien en kinderen weer volop kunnen genieten van het leven.
Wees met wie kinderen begeleiden, kinderen DAT proberen mee te geven wat zij nodig hebben voor een goed leven. Kinderen net iets meer leren zien. Kinderen zelfvertrouwen schenken.
Maak dat wij zorgvuldig omgaan met kinderen, opdat zij niet beschadigd raken voor heel het leven, maar opbloeien, zich vrij en blij kunnen ontplooien.
Maak dat wij in ons leven alle ruimte geven aan het licht. Ons niet gewonnen geven aan somberheid en duistere gedachten, maar genieten van schoonheid: van schilderijen en muziek, van beelden en gedichten. Dingen die ons raken, naar een ander niveau toe tillen, zodat wij als Uw discipelen leven bij beelden en gelijkenissen, daaraan inspiratie ontlenen.
Wees met allerlei kunstenaars en componisten die licht en vreugde brengen in ons bestaan, ons meer laten zien dan het gewone, ons de ogen en oren openen voor wat wij zo nodig hebben, hoewel wij dat vaak niet beseffen. Dat zij geïnspireerd bezig zijn en anderen laten delen in hun heilzame visie.
Wees met mensen die de stilte opzoeken om Uw licht te kunnen ervaren. Kloosterlingen die bidden voor medemensen en er op allerlei manieren zijn voor wie Uw nabijheid zoeken.
Inspireer diakenen die een aparte visie op de gang van zaken in de wereld hebben, zich inzetten voor wie Uw hulp nodig hebben, Uw goedheid delen met medemensen die U aan onze goede zorgen toevertrouwt, mensen niet afschrijven, maar nieuwe kansen geven.
Wees met ex-gevangenen die na een duistere periode in hun leven opnieuw moeten wennen aan het licht en de vrijheid. Dat zij daartoe de kans krijgen: niet blijvend nagekeken worden, maar vol vertrouwen opgenomen worden in de kring, opdat hun zelfvertrouwen groeit en zij opnieuw hun draai vinden in het leven.
Heer, voor al deze mensen, groot en klein, dichtbij en ver weg, bidden wij U: SCHEP IN ONS
Wat ons bezighoudt vertrouwen wij aan U toe in ons stil gebed.
OV.
