5 juni 2011, wezenzondag
Wezenzondag, de zondag tussen Hemelvaart en Pinksteren
Lezingen: Ezechiël 39: 21-29
Johannes 17: 1-13
Gemeente van onze Heer Jezus Christus,
Iemand uit je leven laten weggaan, iemand moeten loslaten die heel belangrijk voor je is – dat is een hartverscheurende opgave. Er is een gedicht van Rutger Kopland over:
Weggaan is iets anders
dan de wereld uitsluipen
zacht de deur dichttrekken
achter je bestaan en niet
terugkeren. Je blijft
iemand op wie wordt gewacht.
Afscheid nemen gaat niet altijd zacht of met instemming, soms gaat het met een daverende klap,
of vallen er schoten. Iemand uit je leven laten weggaan, iemand moeten loslaten die heel belangrijk voor je is – dat is een hartverscheurende opgave.
In de Schriftlezingen op deze zondag tussen Hemelvaart en Pinksteren –in de kerkelijke traditie ‘wezenzondag’ klinkt altijd iets door van het verweesde gevoel van mensen – er is sprake van afscheid en loslaten bij de leerlingen van Jezus. In Ezechiel is sprake van de verborgenheid van Gods aangezicht. Dat is een diepe ervaring in moeilijke tijden: het lijkt of God zich van zijn volk heeft afgewend. We hadden het er in de voorbereidingsgroep afgelopen maandag moeilijk mee. De afwending van God, zou het als straf zijn? Is er een rol voor de mens weggelegd, om een omwenteling te weeg te brengen? Welke rol dan? We hoorden ook dat er andere tijden komen, dat er een kéér komt in het lot van mensen. We zongen psalm 126: Als God ons thuisbrengt uit onze ballingschap…
Zal het goed komen? Dat zal een droom zijn. Maar altijd weer bleek de droom heel ver, en niet uitvoerbaar…
Maar ook altijd weer zijn er mensen opgestaan die vol vuur riepen: I have a dream… Op de lange mars door de geschiedenis van slavernij en ballingschap bleek God juist verborgen in de beleving van velen. De mensen moeten het voor hun besef vaak ‘alleen doen’.
Nu is er iets vreemds met dat ‘alleen doen’, het voelt als een moeten, het is een zwaar lot,
maar het is ook een kunnen. Alleen doen… In het leven van ieder van ons zijn er momenten dat gezegd wordt: nu moet je het zèlf doen, nu moet je je alleen zien te redden. Denk aan de vogels in het nest, die moesten leren vliegen. Zoiets is het met Hemelvaart: Het is of God zegt; nu moeten jullie het zelf doen. Als een aanmoediging. Nu moeten jullie het zelf doen, en dat kunnen jullie ook, daar vertrouw ik op. Dat was wat de moedervogel deed voor haar jongen. Iemand die je uit je nest trekt als het ware, en roept het is voor je best wil…. Dan is het goed te bedenken dat aandacht en liefde meer zijn dan zorgen en verzorgen, en het uit handen nemen. Het is ook op eigen benen leren staan, leren vliegen en vertrouwen op je eigen mogelijkheden…. Steeds weer zullen er mensen zijn die je helpen te leren vliegen.
Precies dat is ook aan de orde in het evangelie van vandaag. Dat is wat we Jezus zien doen, om zijn leerlingen toe te rusten tot volgelingen, die de bron van kracht en vertrouwen in zichzelf weten te vinden en zo zelf hun weg kunnen gaan in hun leven, in de wereld. In Johannes 17 horen we Jezus bidden. Er zijn al veel afscheidswoorden gezegd. Ze zitten samen aan tafel, het zijn lange gesprekken waarin zij veel te vragen hebben. Dan komt er een moment waarop het lijkt of Hij zich van zijn vrienden afwendt: Jezus sloeg zijn ogen op naar de hemel en sprak: Vader…
Jezus bidt, en in dat bidden horen we de innigheid tussen hem en God. Dit gebed laat ons zien dat Jezus wil dat wij daarin zullen delen. Ik bid voor hen…niet voor de wereld bid ik maar voor hen die Gij mij gegeven hebt……bewaar hen in uw naam die Gij mij hebt gegeven Zijn vrienden mogen dit gebed horen – dat is eigenlijk een heel bijzondere ervaring. Als iemand voor mij bidt, hardop – dan word ik ergens in betrokken – Het is of de ander mij wil binnenbrengen in een diepe verbondenheid met God.
Of zoals recent iemand op de middag voor Kerkcontact, de bezoekdames, vertelde: “ik bid altijd met degene bij wie ik op bezoek ben. Vaak ben jij als bezoekdame nog de enige die voor de persoon in kwestie bidt.”
Iemand binnenbrengen in een diepe verbondenheid met God. Dat is een ontroerend moment, je staat op heilige grond. Dat ontroert mij in het evangelie vanmorgen: Jezus bidt voor zijn vrienden. Dit innige gesprek is geen onderonsje tussen Jezus en zijn Vader, maar Hij laat zijn vrienden delen in zijn Godsvertrouwen, hij brengt hen bij de bron van zijn leven en geloven. Ik wil dat jullie zijn, waar ik ben….
Weggaan is iets anders
dan de wereld uitsluipen
zacht de deur dichttrekken
achter je bestaan en niet
terugkeren. Je blijft
iemand op wie wordt gewacht.
Rutger Kopland schreef dit misschien toen iemand gestorven is. Of misschien verloor hij iemand aan het leven. Mensen kunnen elkaar op zoveel manieren kwijtraken. Maar dit gedicht kan ook heel goed iets zeggen over ons ‘ hemelvaartgevoel’, zo noem ik het maar even. Jezus is weg, voor altijd is dat de situatie geworden van geloven in deze wereld. We moeten het doen zonder een tasbare houvast voor ons geloof, en onze dromen. Het gedicht zegt: Wie weggaat blijft iemand op wie wordt gewacht.
Leegte en gemis kunnen worden tot een ruimte waar verwachting en hoop ontstaan. Iemand uit je leven laten weggaan, iemand moeten loslaten die heel belangrijk voor je is – dat is een hartverscheurende opgave. Je kunt in het leven zo klem zitten, zo opgesloten in een situatie dat je denkt: hier kom ik nooit meer uit, dit zal niet meer overgaan… dan heb ik de boodschap van het evangelie vandaag zo verstaan: Er is in de afgesloten situaties van mensen en ieder kan daar een eigen voorbeeld van geven – er is toch een opening, een venster op de toekomst, een deur soms waardoor je weer een nieuwe weg kunt gaan. Daarin gaat Jezus ons voor om door te breken in vastgelopen zaken. Een teken? Dat is misschien een raam om toch weer naar buiten en verder te kunnen kijken! Zo kijken we op deze zondag uit naar Pinksteren, de dag waarop de heilige Geest onze kijk op het leven definitief verandert.
Weggaan is iets anders
dan het huis uitsluipen
zacht de deur dicht trekken
achter je bestaan en niet
terugkeren. Je blijft
iemand op wie wordt gewacht.
Weggaan kun je beschrijven als
een soort van blijven. Niemand
wacht want je bent er nog.
Niemand neemt afscheid
want je gaat niet weg.
Amen
