8 september 2013
Marije Hage
Gemeente van Jezus Christus,
Jaren geleden sprak ik met Jaap.
Jaap was een vlotte zestiger die al veel meegemaakt had.
Op het moment van onze ontmoeting woonde hij in Kampen,
waar ik toen studeerde,
maar hij kwam oorspronkelijk uit Rotterdam,
waar hij een groot bedrijf had gehad.
Iets in de haven of zo, ik weet het niet meer precies.
In ieder geval, dat was lang geleden.
Zijn bedrijf was over de kop gegaan.
Totaal failliet.
Jee, wat heftig, zei ik toen.
Mmmja, zei Jaap, heftig was het wel.
Maar voor mij was het een opluchting.
Ik ben jarenlang bang geweest dat bedrijf te verliezen,
Altijd de touwtjes strak, nooit van kunnen genieten.
Maar toen het eenmaal gebeurde,
Was het zoals het was. En pas toen leerde ik me te ontspannen.
Misschien kunt u Jaap even in het achterhoofd houden.
Dan kijken we eerst naar Jezus uitspraken vandaag:
Wie geen afstand doet van al zijn bezittingen,
kan mijn leerling niet zijn.
Sterker nog:
Wie mij volgt maar niet breekt met zijn vader.
En moeder. En vrouw en kinderen.
En broers en zusters. Ja, zelfs met zijn eigen leven,
kan mijn leerling niet zijn.
Einde citaat.
Dus een weg met God betekent
een weg van afwijzing van de wereld met alle diepe, belangrijke, liefdevolle banden?
In het verleden zijn er genoeg mensen geweest die deze radicale uitspraken ook radicaal in de praktijk brachten.
Onthouding, onthechting, versterving, tot in het absurde toe.
De ascese van de woestijnvaders.
Mensen die zich lieten inmetselen
om onthecht te raken van alles.
Er waren zelfs pilaarheiligen, stylieten, die op een zuil leefden.
Een soort paalzitten bij sluis en bruggen maar dan in het kwadraat.
En niet voor geld he.
Pro Deo!
Dat leek hen een manier om dichter bij de liefde van God te komen.
Maar ik weet niet of deze teksten zo moeten worden gelezen.
Als ik de verhalen doorspit die over Jezus zijn geschreven
dan zie ik bepaald niet een styliet voor me.
Mensen verweten hem zelfs dat hij een wijndrinker en hoerenloper was.
Jezus kleedde zich gewoon zoals iedereen.
Hij at en dronk zoals iedereen.
Hij kwam in plekken, huizen en openbare gelegenheden, zoals iedereen.
Hij was een mens, samen met andere mensen.
En tegelijk, vind ik, zien we een persoon die geheel vrij staat van iedereen.
Een vrij mens.
Misschien is dat wel wat ik probeer te verwoorden
En waar ik denk dat deze moeilijke teksten toe oproepen:
Een vrij-zijn van, om vrij te zijn voor.
Zoals Jaap vrij kwam van zijn bedrijf, om vrij te zijn voor het leven.
Zo is het niet alleen met bezit.
Maar ook met mensen.
Want ook daar spelen angsten mee voor verlies.
En vaak door de angst kunnen we niet genieten van de relaties die we hebben.
We proberen controle te houden.
Of gaan heel voorzichtig leven.
Dus hoe word je zo vrij dat je:
Geliefden kunt omhelzen en ook loslaten.
Mensen niet kunt missen, maar ze ook niet nodig hebt als overlevingsboei.
Hoe kun je vrij zijn van bindingen om vrij te zijn voor verbondenheid?
Hoe word je op die manier leerling?
Ik denk dus dat het hier niet zomaar om onthechting
of onthouding, of ascese of je afsluiten voor de wereld gaat.
Want je hechten aan iemand, houden is een
levensnoodzaak.
Om te kunnen leven, voluit,
moet je je kunnen verbinden.
Maar je VERbonden voelen is een
groot verschil met je GEbonden voelen.
De binding van GEbondenheid knelt en verstikt.
Zo kun je relaties soms ook ervaren toch?
Alsof je ingewikkeld bent, je zit aan elkaar vast, als een kluwe wol.
Je ont-wikkelen betekent je losmaken van je ingewikkeld zijn.
Je laat los, je breekt, ja.
Soms met vader. Met moeder. Met broers en zussen.
Je wordt jezelf, en je laat daardoor de ander meer en meer zichzelf worden.
Dat dit een pijnlijk proces kan zijn, zonder meer!
Verbinding in verbondenheid:
Dat is het allermoelijkste en ik zou liegen als ik zeg dat ik dat onder de knie heb of zo.
Dat is een leven lang.
Maar het is een weg van vrij worden, een weg van liefde.
Als je leerling wilt worden van die weg,
dan betekent dat inderdaad dat je breekt
met de wereld
om werkelijk samen met die wereld te kunnen gaan leven.
Dat betekent dat je je partner, je kinderen,
je familie, en alles wat je hebt,
vanuit die liefde kunt gaan zien.
Als totaal uniek en oneindig kostbaar.
Als geschenken, en niet als bezit.
Het is niet van ‘jou’ en zal het ook nooit worden.
Je kunt het niet beheersen en niet controleren.
Je kunt het niet pakken, of vasthouden.
Dat inzicht is in eerste instantie beangstigend, want dat betekent dat er geen zekerheden zijn.
Maar zonder dat inzicht blijft de liefde een liefde in GEbondenheid.
Maar het is volgens mij zo dat je de liefde in verbondenheid kunt gaan geven tegen over de wereld staat zonder voorwaarden.
Soms lukt dat als dingen je plotseling uit handen vallen,
zoals bij Jaap het geval was.
Soms ook als je het jezelf toestaat om te breken met je eigen ingewikkeld zijn in relaties.
Begrijp me goed, dat betekent dus niet totale onthechting.
Maar je staat vrijer.
En vanuit die vrijheid ontstaat het gevoel dat je echt liefde kunt geven.
Jezelf kunt geven.
Alleen zo kunnen wij ook de kruizen op ons nemen die op onze weg komen.
Opkomen voor anderen.
Het uithouden in moeilijke situaties.
Omdat alleen in díe liefde je jezelf kunt geven zonder dat je daarbij iets verliest.
Zo kon Jezus ook liefhebben.
En hij kon delen, zonder daar zelf minder van te worden.
Straks vieren wij avondmaal.
Om te delen in zijn delen.
Te vieren in zijn liefde.
En vrij te zijn in verbondheid met elkaar.
Amen.
