20 december 2015
Gemeente van onze Heer Jezus Christus,
Ik houd van zingen en muziek. Daarmee vertel ik u niets nieuws. Ik ben dan ook heel blij met dit bord
op de fietsroute van NS-station Almere Muziekwijk waar ik altijd in- of uitstap naar ons huis.
Ik heb altijd wel een liedje in mijn hoofd en op dit pad mag dat zonder gêne ook naar buiten komen.
Met muziek is iets bijzonders aan de hand. Muziek bindt mensen! Waar zingen mensen samen? In het voetbalstadion. ‘Wij houden van oranje!’ of het ‘olé, ole, ole ole, We are the champions” zing je zo mee. Het verbroedert tussen de mannen onder elkaar en ook de enkele dame in het upportersgezelschap doet zo mee.
Het Britse tv-programma Songs of praise had dit voorjaar een reportage waarin in het Wembley voetbalstadion het lied ‘abide with me’ (blijf mij nabij) gezongen werd. Een aantal muzikale voetbalfans vormt een koor t.g.v de FA cup finale. Het gelegenheidskoor staat op de middenstip.
Veel aanwezigen – het stadion zat tjokvol – zingen uit volle borst mee.
Muziek bindt mensen! Waar zingen mensen samen? Precies, ook in de kerk. Muziek raakt mensen in hun hart. Als het over muziek gaat, praat iedereen graag mee!
Muziek bindt mensen! Tussen kerst en oudjaarsavond zijn talloze mensen met elkaar verbonden – zonder dat ze het zelf soms weten – door muziek. Een reeks van 2000 populaire liedjes wordt tussen 25 en 31 december op NPO radio 2 non stop uitgezonden in de Top 2000. Nog 5 dagen wachten en dan is het zo ver. Alle radio’s in huis staan dan afgestemd op één zender.
Ook nu al, zonder Top 2000, is het tijd om te zingen. Lucas heeft ons deze vier adventszondagen toekomstmuziek laten horen. Tijd om te zingen is het thema dat het project met de kinderen ons vandaag aanreikt. Er is een nieuwe tijd aangebroken, daarvan zingt Zacharias vandaag
Hoe was het ook al weer? Op de 1e adventszondag hoorden we het verhaal dat Zacharias tijdens zijn priesterdienst door de engel Gabriel aangesproken werd. Zijn vrouw Elisabet, al op hoge leeftijd, zou een kind krijgen. Zacharias kon dat niet geloven. De tijd van verwachten was hij met stomheid geslagen. Hij zweeg al die tijd. Vandaag krijgt hij zijn stem weer terug. Hij kan weer spreken en hij gaat zingen!
De aankondiging van de geboorte is al bijzonder. De geboorte zelf is dat ook: Elisabet brengt een zoon ter wereld. ‘De buren en verwanten hoorden hoe barmhartig de Heer voor haar was geweest, en ze verheugden zich samen met haar.’ (Lucas 1:58) Zo’n klein zinnetje geeft een wereld van meeleven aan. De kinderloosheid van Zacharias en Elisabet is voor hun omgeving niet onopgemerkt gebleven. Wat moet je dan zeggen? Wat troost in zo’n situatie? Zeker in een context waarin je als vrouw veracht werd als je geen kinderen had? Zó scherp ligt het vandaag de dag niet, maar toch, kinderloosheid heb je levenslang. De buren die wellicht wat stamelend, maar hoe dan ook geprobeerd hebben Zacharias en Elisabet bij te staan, zijn nu blij! Ook zij zien de barmhartigheid van de Heer jegens Elisabet. Rond het kraambed zal een week lang een feestje gevierd zijn.
Zacharias geeft Johannes zijn naam
Fra Angelico (1387-1455) tempera op paneel (26 × 24 cm) 1434-35
Museo di San Marco Florence
Nóg meer woorden geeft Lucas aan de naamgeving van het kind. Johannes moet hij heten, zo had de engel Gabriel tegen de vader in spe gezegd. Besnijdenis en naamgeving gaan, op de 8e dag, samen. Geheel volgens de joodse traditie van die tijd zal het kind Zacharias gaan heten. Zo heet zijn vader ook! Dus niet! Dit kind krijgt een naam van Godswege, zoals ook zijn komst van Godswege is. Met dit kind is de doodlopende weg weer doorgankelijk gemaakt. God creëert nieuw leven en nieuw perspectief, om te beginnen voor Zacharias en Elisabet en in hen voor de gehele mensheid.
Elisabet zegt dat het kind Johannes moet heten. Ze wijkt af van de toen gangbare traditie, en sluit aan bij een oudere traditie waarin kinderen een naam krijgen afhankelijk van de tijd en de gebeurtenissen, een naam met betekenis.
Een week of wat geleden had ik in het Lichthuis een terloops gesprek over voornamen.
Alle dames waren vernoemd naar hun grootmoeders. ‘Zo ging dat vroeger,’ was de uitleg.
De familiebanden werden er mee uitgedrukt.
In Zambia krijgen kinderen nog al eens een naam die verband houdt met de omstandigheden waarin ze geboren waren. Als het vorige kind jong overleden was, kon het gebeuren dat je ‘Misozi’ (tranen) genoemd werd. Was het voor moeder een zware bevalling, dan ging je als ‘Mabvuto’ (problemen) door het leven. Het was niet alleen treurnis. Er zijn ook namen als ‘Taonga’ (wij zijn dankbaar), Mphatso (geschenk) of zoals wij onze kinderen genoemd hebben ‘Chikondi’ (liefde) en ‘Chimwemwe’ (vreugde)
Voor Zacharias en Elisabet is het nóg anders. Johannes zal hij heten! ‘de Heer is genadig’Als de zwijgende Zacharias de naam van het kind ‘Johannes’ geschreven heeft op een tablet, heeft hij zijn stem weer terug. Vervuld met de heilige Geest zingt hij zijn lied. Dit lied is de geschiedenis ingegaan als de lofzang van Zacharias. Tot op de dag van vandaag heeft deze lofzang een plaats in de getijdengebeden in kloosters bij de lauden, het ochtendgebed. De lofzang van Zacharias is een voorteken van kerst. Zacharias bezingt het stralende licht uit de hemel en de weg van de vrede.
De lofzang valt in twee delen uiteen: In het eerste deel zingt Zacharias dat God redt. God houdt zich aan het verbond dat hij begonnen is met Abraham. Zacharias vertolkt hier wat de profeten ook allemaal verkondigd hebben, soms tegen de klippen van ongeloof op!
God redt, van wat? en van wie? De natie Israel heeft vrijwel altijd te maken gehad met politieke overheersing. Bevrijding is dan zeker ook politiek geïnspireerd en geïnterpreteerd. De redder uit het lied van Zacharias doet meer: het gaat ook om bevrijding opdat we God zonder angst kunnen dienen, in heiligheid en rechtvaardigheid. God houdt zich aan zijn beloften. Let wel: de vervulling ervan kan heel onverwacht gebeuren. Want die militair ingekleurde overwinnaar als redder werd het niet, integendeel, Jezus, een rondtrekkende prediker die van alles deed, maar zeker geen leger leidde. Zacharias prijst God voor de bevrijding. Maar dat moet nog wel gebeuren, zover is het nog niet! Hij loopt vooruit op de daden van Johannes en Jezus.
In het tweede deel van de lofzang, spreekt Zacharias met nadruk Johannes aan. ‘Jij Johannes, dit is jouw opdracht: profeet van de Allerhoogste en wegbereider voor de Heer.’ (Lucas 1:76) Zo is, vanaf zijn geboorte, duidelijk dat Johannes een eigen levensweg zal gaan. Geen priester, zoals zijn vader, maar profeet. Over Johannes zegt de engel Gabriel dat hij Nazoreeer zal zijn. Zacharias is dat niet
Johannes is een kluizenaar, Zacharias maakt juist deel uit van het religieuze systeem.
Zacharias is voluit priester met zijn lied van dankzegging aan God. Over de redding van God die uitloopt op een nieuwe wereld vol licht en vrede. Het is veelomvattend wat Zacharias zingt. Veelomvattend in zijn dank aan de barmhartige God, en ook veelomvattend in wat hij nu al, bij dit kind van een week oud, neerlegt aan verwachtingen. Wegbereider zijn? De weg van de vrede gaan?
Of is dit niet té groot? Zijn dit de verwachtingen die alle ouders van hun kinderen hebben, dat in hun leven iets van God oplicht, dat ze weet hebben van de schoot van ontferming die God voor hen is,
en dat ze de weg van de vrede gaan? Hoe dan ook, tijd om te zingen is het altijd, alleen al dit lied van hoop en verlangen. Dit lied van Gods toekomstmuziek.
Dan is het nog steeds advent, een tijd van uitzien en verwachten. Ook een tijd van
enerzijds rustig en geduldig en anderzijds rusteloos en opmerkzaam blijven, gelijktijdig.
Zacharias zingt op onze weg in advent een blijvende tune, een verlangen dat ons bindt, ons verlangen naar betere tijden en Gods belofte, Gods goede tijd van recht, gerechtigheid en vrede, daar zingen we van, daar kijken we naar uit!
Moge het zo zijn.
Amen
