15 januari 2012
Epistellezing: Filippenzen 4:4-9
Laat de Heer uw vreugde zijn! Tot twee keer toe geeft Paulus de mensen in het stadje Filippi deze aanbeveling, deze goede raad. Gedetineerde Paulus is namelijk blij met God en die blijdschap wil hij delen met anderen, zijn gemeenteleden in Griekenland.
Maar hoe kan dat nou, blij zijn terwijl je in een hoogst onzekere situatie verkeert? Dan ben je eerder bezorgd. Maar juist van die kwellende zorgen heeft Paulus afscheid genomen, omdat hij er op vertrouwt dat God voor hem zal zorgen. In zijn gebeden vraagt Paulus God wat hij nodig heeft en dankt hij God voor alles wat hij al van God heeft ontvangen. In plaats van onzeker te zijn, bezorgd te zijn, durft Paulus blij en dankbaar te leven.
Dankbaarheid als dragende grond van je bestaan leidt namelijk tot een goed gevoel, een totaal ander levensgevoel dan je ervaart als je je laat leiden door crisisgevoelens, door overbezorgdheid. Dankbaar zijn maakt het leven zoveel eenvoudiger, zoveel fijner. Weg donkere wolken vol zorgen en dreiging! Dankbaar, blij zijn met alles maakt het leven zoveel aangenamer. Want je kan wel bezorgd zijn, maar in hoeverre kan je je leven sturen, als het erop aan komt? De illusie van de maakbare samenleving zijn we toch wel voorbij, nietwaar? Juist omdat bezorgd zijn je zo weinig verder helpt, vertrouwt Paulus zijn leven toe aan stuurman God. ‘Laat Hem besturen, waken; ’t is wijsheid wat Hij doet’ (gezang 427:5).
Blij, dankbaar leven is evenwichtig in het leven staan, grond onder de voeten hebben, leven vanuit een diep vertrouwen dat het God zij dank allemaal goed is en goed komt. Niet ten prooi zijn aan onzekerheid, ook niet ten prooi zijn aan zelfoverschatting, onbezonnen zorgeloosheid, ongegrond optimisme, maar vol vertrouwen de realiteit onder ogen zien en volop genieten van de goede momenten in het leven, zoals wij die ook vandaag mogen beleven.
Is de crisis dan over? Nee, Paulus zit er middenin. Maar hij vertikt het om zijn leven te laten beheersen door onlustgevoelens, angst en zorgen. Daar kan een mens alleen maar diep onder gebukt gaan, aan kapot gaan. Dat is geen leven! Leven is veeleer blij en dankbaar leven met God, vol vertrouwen leven, onder Gods zegen. DAAR kiest Paulus voor. DAT goede leven gunt hij zijn gemeenteleden ook. Vandaar deze goede raad: leef uit de vreugde!
God, blij zijn, dankbaar zijn, deze drie elementen vormen samen het geheim van het goede leven. In DEZE volgorde, dus God voorop. Want zonder God, zonder goedheid, liefde en vreugde gapen ons kilheid en leegte tegemoet, vormen van nihilisme. Nihilisme, de duisternis van de depressie zijn geen opties, Godsvertrouwen wel. Want wie God afschaft, schrijft maar al te vaak ook mensen af, terwijl het juist om het humanum, om een goed leven voor zoveel mogelijk mensen gaat. Dat het in het leven daar om draait, dus om respect, liefde voor medemensen, leer je alleen van God, nergens anders. Het diep in ons gewortelde egoïsme leer je alleen af bij God. Een altruïst worden, allereerst oog hebben voor de belangen van anderen, gaat niet lukken zonder Gods hulp. Dat lukt niet zonder eerst te luisteren naar Gods aanbevelingen voor een zinvol, rijk bestaan. Daarbij kunnen wij niet buiten die eeuwenoude geboden die orde aanbrengen in het leven, voorkomen dat het leven een chaos vol geweld wordt. Juist daarom is Paulus zo blij met God, omdat alleen God zoveel heilzame speelruimte aanbrengt in het leven, ons alle kansen biedt om ons te ontplooien, precies datgene wat je wil voor je kinderen en voor jezelf. Ruimte, door oog te hebben voor elkaar en zodoende elkaar alle ruimte te geven. Ruimte, omdat dreiging, geweld, moord uitgebannen worden, waardoor er alle ruimte komt voor onbezorgd leven, vrijheid en blijheid. Die heilzame, terreurvrije ruimte heeft een mens nodig, om optimaal mens te kunnen zijn, blij en dankbaar te kunnen leven, want waar mensen niet op elkaar betrokken zijn, waar het vertrouwen in het leven wegvalt, valt de zin van het leven weg, krijgen onzekerheid en angst te veel speelruimte. Dat wil God voorkomen, want juist DAT heeft een mens NIET nodig: onzekerheid, bezorgdheid, angst.
Wie God, vreugde en dankbaarheid als prioriteiten heeft gekozen, weet te onderscheiden waar het in het leven op aankomt, toont over inzicht, over levenswijsheid te beschikken. Dankzij dankbaarheid en Godsvertrouwen krijg je het nodige zelfvertrouwen. Wie begrijpt waar het in het leven om gaat, kan doorgroeien in het leven, vol verwachting in het leven staan. Zo iemand schenkt de nodige aandacht aan wat essentieel, ECHT belangrijk is. Zo iemand streeft rechtvaardigheid na, is voor anderen edelmoedig, gunt een medemens het goede. De ‘honnête homme’, die de moralisten in het Frankrijk van de achttiende eeuw als ideaal zagen. De ‘gentleman’ die anderen laat meegenieten van het leven, die met anderen het geheim van Gods goedheid deelt en zo de nodige speelruimte weet te creëren. Liefde als deugd, dankbaarheid als drijfveer, een diepe vrede, een voldaan gevoel als beloning. Zo is het leven goed. Dat goede leven wil je doorgeven aan het volgende geslacht, delen met je kinderen, delen met mensen om je heen. Blij zijn met God, dankzij God liefdevol, dankbaar in het leven staan heeft dus grote gevolgen, heeft dus alleen maar positieve consequenties.
Vol Godsvertrouwen volgen wij de weg van ons hart, de weg van aandacht voor elkaar, liefde, vriendelijkheid en mededogen. Daarom gaan wij, net als Jezus en Paulus, alleen maar zorgzaam met elkaar om, bezorgd voor elkaar, maar ten diepste zonder zorgen, omdat God voor ons zorgt en ons alles schenkt wat wij nodig hebben, meer dan wij Hem kunnen vragen in onze gebeden. Vanuit een diep Godsvertrouwen weten wij dat wij veel van Hem mogen verwachten. Daarom zijn wij, net als Paulus, alleen maar blij met God en blij met elkaar; niet alleen vandaag, maar ALLE dagen van ons leven. Amen.
